یکی از نگرانی‌هایی که برای برخی از والدین ایجاد می‌شود، مربوط به بیماری‌های مادرزادی فرزندشان است. هر فردی ممکن است با بیماری مادرزادی متولد شود؛ به همین دلیل اطلاع از انواع این مدل از بیماری‌ها و توجه به علائم آن‌ها اهمیت زیادی دارد. یکی از این بیماری‌های مادرزادی، اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات است. این بیماری اغلب با چرخش ستون مهره در صفحه عرضی یا قوس سینه‌ای در صفحه ساجیتال همراه بوده و از طریق زاویه‌کوب در صفحه فرونتال تعریف می‌شود. در این مطلب قصد داریم به علائم اسکولیوز مادرزادی و راه‌های درمان آن بپردازیم؛ پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
اسکولیوز مادرزادی چیست؟
نقل قول از وب‌سایت Children’s Hospital of Philadelphia:
Congenital scoliosis is a spinal deformity in which a sideways curvature of the spine is caused by a defect present at birth. The spine may also be rotated or twisted, pulling the ribs along with it to form a multidimensional curve.
ترجمه متن نقل قول: اسکولیوز مادرزادی یک تغییر شکل ستون فقرات است که در آن انحنای جانبی ستون فقرات ناشی از نقصی است که در بدو تولد وجود دارد. ستون فقرات نیز ممکن است چرخانده یا پیچ خورده باشد و دنده‌ها را به همراه خود بکشد تا یک منحنی چند بعدی تشکیل دهد.
یکی از نگرانی‌هایی که ممکن است برای هر پدر و مادری به وجود بیاید، اسکولیوز مادرزادی است. این بیماری یک انحنای جانبی ستون فقرات را در افراد ایجاد می‌کند. خوشبختانه، اسکولیوز عارضه چندان شایعی در نوزادان نبوده و ممکن است که یک نوزاد از میان ده هزار نوزاد به این بیماری مبتلا شود. با این وجود، این عارضه نگرانی‌هایی را با خود به همراه دارد؛ بنابراین باید اطلاعات کافی در این زمینه داشته باشید. لازم به ذکر است که افراد مبتلا به انحراف ستون فقرات مادرزادی، ممکن است با عارضه‌های دیگری همچون مشکلات مثانه یا کلیوی نیز درگیر باشند.
نکته قابل ذکر دیگر این است که تشخیص انحراف ستون فقرات مادرزادی در برخی از نوزادها تا سن بلوغ ممکن نیست. از سوی دیگر، این بیماری دارای انواع مختلفی می‌باشد که بررسی آن‌ها ضروری است.
انواع اسکولیوز مادرزادی
بیماری انحراف ستون فقرات دارای انواع مختلفی است که در ادامه به بررسی هر کدام از آن‌ها می‌پردازیم:
- تشکیل ناقص مهره: این احتمال وجود دارد، زمانی که ستون فقرات در حال شکل‌گیری است، یک یا چند مهره به طور کامل رشد نکند و یا تشکیل نشود. این عارضه منجر به ایجاد یک زاویه تیز در ستون فقرات بوده و سبب بروز انحراف ستون فقرات مادرزادی می‌شود.
- شکست در مهره‌سازی: اگر در زمان تشکیل ستون فقرات نوزاد، ستون فقرات به مهره‌های مجزا تقسیم نگردد؛ یک یا دو مهره با یک‌دیگر ترکیب شده و بدشکلی و انحراف ستون فقرات رخ می‌دهد.
علائم انحراف ستون فقرات مادرزادی
همانطور که اشاره شد، ممکن است اسکولیوز در برخی از افراد تا اوایل نوجوانی علائمی نداشته باشد. به عبارت دیگر، این بیماری، دردناک نیست؛ به همین دلیل تشخیص را برای افراد دشوار می‌کند. البته این موضوع به معنای این نیست که اسکولیوز هیچ علائمی ندارد. یکی از مهمترین نشانه‌های این عارضه، عدم تناسب لباس در تن نوزاد است. از علائم دیگر اسکولیوز مادرزادی نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یک لگن بالاتر از دیگری قرار دارد.
- برجستگی در دنده‌های یک طرف نوزاد مشاهده می‌شود.
- فرد در نشستن، ایستادن و راه رفتن با مشکل مواجه می‌شود.
- سیستم ایمنی بدن نوزاد ضعیف می‌شود.
- فرد اختلال نقص توجه دارد.
- نوزاد در اجابت مزاج دچار مشکل است.
با شناخت این علائم می‌توانید به مبتلا بودن نوزاد خود به این عارضه مشکوک شوید. شاید این سوال برای شما به وجود بیاید که پزشک چگونه این عارضه را تشخیص می‌دهد. در این رابطه باید بگوییم که پزشک در ابتدا نوزاد را معاینه کرده و قسمت‌های مختلف بدن او را مورد بررسی قرار می‌دهد. همچنین ممکن است که پزشک نوزاد را برای تصویربرداری بفرستد تا ستون فقرات کودک از پهلو و پشت، توسط اشعه ایکس مشخص شود. در نهایت پس از تشخیص انحراف ستون فقرات، پزشک پروسه درمان را شروع می‌کند.
علل انحراف ستون فقرات مادرزادی
علل ابتلا به اسکولیوز کودکان می‌تواند به دوران جنینی و رشد کودک در رحم بازگردد که به شرح زیر هستند:
شکل‌گیری نادرست مهره‌های ستون فقرات
در برخی از موارد عدم شکل‌گیری صحیح مهره‌های ستون فقرات منجر به انحراف آن می‌شود.
عدم جدا شدن استخوان به‌اندازه کافی
در دوران جنینی استخوان‌ها ممکن است به اندازه کافی از هم جدا نشوند که این عارضه احتمال ابتلا به اسکولیوز را فراهم می‌کند.
نبود یک یا چند استخوان در ستون فقرات
در برخی از موارد یک یا چند استخوان ستون فقرات به طور کامل شکل نمی‌گیرند که این مسئله یک عامل بسیار مهم برای انحراف است.
رشد ناقص استخوان‌ها
درصورتی که در دوران جنینی رشد استخوان‌ها به‌طور ناقص باشد و یا به طور غیر متوازن انجام شود، در نتیجه آن انحراف را خواهیم داشت.
درمان اسکولیوز مادرزادی
درصورتی‌که اسکولیوز در دوره نوزادی تشخیص داده شود، پروسه درمان آن نیز راحت‌تر انجام خواهد شد. هر نوزادی از طریق درمان‌های ساده همانند بریس در کوتاه‌ترین زمان ممکن به نتیجه دلخواه می‌رسد. البته بریس زمانی تجویز می‌شود که قوس ستون فقرات کودک در حال بدتر شدن باشد. در موارد شدیدتر نیز، پزشک جراحی را توصیه می‌کند.
اغلب کودکان مبتلا به این عارضه، دارای منحنی خفیفی هستند و نیازی به درمان ندارند. پزشک در 4 ماه برای نظارت بر منحنی ستون فقرات در کلینیک نظارت می‌کند و با توجه به شدت عارضه، روش‌های مختلفی را برای درمان آن درنظر می‌گیرد که در ادامه به صورت دقیق به بررسی هر کدام از آن‌ها می‌پردازیم:
گچ گرفتن
این روش در برخی از مواقع برای درمان نوزادان مورد استفاده قرار می‌گیرد تا به ستون فقرات آن‌ها در زمان رشد کمک کند تا به وضعیت عادی خود برگردند. بریس‌ها به قسمت بیرونی بدن بیمار متصل شده و اندازه آن‌ها نیز به صورت مرتب تغییر می‌کند.
بریس
استفاده از یک بریس برای بیمارانی تجویز می‌شود که استخوان‌های آن‌ها هنوز در حال رشد است. در این حالت، از انحنای بیشتر ستون فقرات جلوگیری خواهد شد. بریس‌ها باید در تمام طول شب پوشیده شوند تا اثربخشی آن‌ها بیشتر گردد.
درمان کایروپراکتیک
یکی دیگر از درمان‌هایی که برای اسکولیوز مادرزادی وجود دارد، درمان کایروپراکتیک است. این روش ستون فقرات را بهبود بخشیده و راحتی را برای فرد ایجاد می‌کند. با این حال، این روش انحنای ستون فقرات را برطرف نمی‌کند و تنها قادر به ایجاد احساس بهتر برای بیمار است.
جراحی
در موارد حادتر جراحی می‌توانند به طور قابل‌توجهی این انحراف را بهبود ببخشد و کنترل و درمان کند. معمولاً اگر دیگر روش‌ها پاسخ راضی کننده‌ای نداشته باشند، از جراحی استفاده می‌کنند.
کاشت میله
معمولاً کودکانی که با اسکولیوز مادرزادی به دنیا می‌آیند با استفاده از روش کاشت میله انحراف آن‌ها اصلاح می‌شود که برای این امر هر شش ماه یک‌بار باید برای تنظیم میله‌ها به بیمارستان مراجعه کنند.
فیوژن
اگر کاشت میله مؤثر نباشد از روش فیوژن برای جایگزینی آن استفاده می‌کنند. فیوژن یک جراحی بی خطر است که به تدریج باعث بهبود انحراف می‌شود.
ورزش
انجام حرکات ورزشی و فیزیوتراپی تا حد زیادی می‌تواند باعث قرار گرفتن بدن در وضعیت مناسب شود. ورزش‌های خاصی برای این امر وجود دارد که والدین با یادگیری و به کار بردن روزانه آن‌ها بر روی فرزندشان، به تسریع پروسه درمان کمک می‌کنند.
تاثیر بارداری بر اسکولیوز
یکی از نگرانی‌هایی که برای بانوان مبتلا به اسکولیوز وجود دارد، شرایط بارداری با وجود این عارضه است. در این زمینه باید بگوییم که اسکولیوز هیچ تاثیری در باروری ندارد و خطر سقط جنین را افزایش نمی‌دهد. با این وجود باید توجه داشته باشید که اسکولیوز شدید در بانوان نیازمند آن است که قبل از بارداری با پزشک مشورت شود. همچنین ابتلا فرد به اسکولیوز مادرزادی، منجر به اثرگذاری بر جنین نیز می‌شود.
انحراف ستون فقرات شدید در مادرانی که قصد زایمان واژینال را دارند، شرایط را پیچیده‌تر می‌کند. از سوی دیگر، برخی از مشکلات همانند تنگی نفس و درد کمر نیز ممکن است در بانوان مبتلا به اسکولیوز در دوران بارداری شدت یابد. با این حال، مشورت با پزشک مربوطه پیش از اقدام به بارداری می‌تواند از بروز این مشکلات جلوگیری کند.
خطرات عدم درمان انحراف ستون فقرات کودکان
از آن جایی که این عارضه اغلب با درد همراه نیست، بسیاری از افراد برای درمان آن اقدام نمی‌کنند. با این حال در پاره‌ای از اوقات، عدم توجه به درمان اسکولیوز موجب تشدید آن و بروز درد نیز خواهد شد. همچنین عارضه‌های جانبی نظیر مشکلات کلیوی و قلبی و ریوی نیز از دیگر عارضه‌هایی است که در صورت عدم درمان به موقع بروز می‌کند. برای تشخیص قطعی و انتخاب روش درمانی مناسب حتما با متخصصین از جمله این حوزه مشورت کنید.
جمع بندی
اسکولیوز مادرزادی، یک بیماری پیچیده است که نیاز به تشخیص دقیق و درمان مناسب دارد. برای درمان این بیماری باید با توجه به نوع آن اقدام شود. با تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع می‌توان از پیشرفت این بیماری جلوگیری کرد. در این مطلب شما را با انواع این عارضه و روش‌های درمان آن آشنا کردیم. از اینکه تا انتهای این مطلب با ما همراه بودید، از شما سپاسگزاریم.
