بروز سندرم مفصل فاست، می‌تواند زندگی روزمره را به دلیل درد و ناراحتی زیاد پیچیده کند. مفاصل فاست، نقطه اتصال مهره‌های ستون فقرات هستند. ریشه‌های عصبی بدن از میان این مفاصل عبور کرده و از نخاع به بازوها، پاها و سایر قسمت‌های بدن می‌رسند. وجود این مفاصل به ستون فقرات اجازه خم شدن، پیچیدن و حرکت بدون محدودیت به راست و چپ را می‌دهد. هنگامی که این مفاصل به دلیل آسیب یا آرتروز متورم شوند درد، سفتی و خشکی در ناحیه کمر بروز پیدا می‌کند. درد ناشی از مفصل فاست در ستون فقرات کمری، ممکن است به صورت درد کوتاه مدت حاد شروع شده و با گذشت زمان مزمن شود. برخی روش‌های درمانی وجود دارند که می‌توانند درد را تسکین داده و به افزایش کیفیت زندگی کمک کنند. برخی از بیماران با روش‌های درمانی غیرجراحی تسکین درد را تجربه می‌کنند، در حالی که برخی دیگر برای دستیابی به تسکین درد باید تحت عمل جراحی قرار گیرند. با ما همراه باشید تا راههای درمان سندروم مفصل فاست به‌صورت جراحی و غیرجراحی را بررسی کنیم.
آیا درمانی برای دردهای سندروم مفاصل فاست وجود دارد؟
عموما سندرم مفصل فاست بر اثر بروز آرتروز پدید می‌آید؛ بیماری آرتروز نیز یک بیماری برگشتناپذیر است. اما دردهای ناشی از این سندروم تا حد بسیار زیادی قابل کنترل است.
بهترین روش درمان سندرم فاست به وضعیت و سطح درد بستگی بیمار دارد و پزشک می‌تواند درمان‌ها و روش‌های مختلفی را تعیین کند. مدیریت هدفمند کمردرد، هنگام ترکیب با ورزش، فیزیوتراپی، دارودرمانی و تغییر سبک زندگی، می‌تواند منجر به بهتر شدن کیفیت زندگی فرد شود.
راههای درمان سندروم مفصل فاست
پزشک، برای شروع درمان‌های محافظه‌کارانه یعنی مراقبت بیشتر، انجام فیزیوتراپی و دارودرمانی را توصیه‌هایی می‌کند. معمولا ابتدا طیف کاملی از درمان‌های غیرجراحی به‌طور همزمان جهت کاهش درد انجام خواهد شد.
درمان‌های غیرجراحی سندروم مفصل فاست
بر اثر آرتروز، عصب‌های اطراف ستون فقرات تحت‌فشار قرار می‌گیرند. برخی پزشکان متخصص سعی می‌کنند که با تزریق دارو کنار ریشه‌های عصبی درگیر، بتوانند دردهای بیماران مبتلا را تا حدی کاهش دهند.به طر کلی درمان‌ها با توجه به وضعیت کلی بیمار که شامل موارد زیر است، تعیین می‌شود:
- سن
- سابقه و وجود پوکی استخوان
- امکان دسترسی بیمار به درمان
- محدوده آگاهی بیمار
- و..
درمان‌های غیرجراحی معمولاً اولین خط درمان سندروم مفصل فاست هستند و از نظر کاهش درد ناشی از مفصل فاست، میزان موفقیت مطلوبی دارند. در صورت ابتلا به سندرم مفصل فاست ممکن است بتوان با انجام برخی درمان‌های خانگی یا روش‌های پزشکی غیرجراحی، شدت درد را کاهش داد.
پزشک ممکن است هر یک از گزینه‌های درمانی مدیریت درد زیر را در ابتدا توصیه کند:
- گرما یا سرما درمانی
- انجام تمرینات ورزشی سبک
- فعال ماندن
- بستن کمربند طبی
- استفاده از بریس جهت حمایت از کمر
- تغییر سبک کار و فعالیت‌های تشدیدکننده
- حفظ وضعیت صحیح بدن
اطمینان از اینکه ستون فقرات در یک راستا قرار می‌گیرد، از جمله کارهای مهمی است که می‌توان انجام داد و تا حد امکان از بروز درد جلوگیری کرد.
*نکته: یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش فشار روی مفاصل فاست و در نتیجه کاهش درد، کاهش وزن است.
فیزیوتراپی و ورزش
ورزش در درمان سندروم مفصل فاست بسیار موثر است و می‌تواند به تسریع روند بهبودی کمک کند. فیزیوتراپی معمولاً شامل ترکیبی از درمان‌های دستی، تمرینات هوازی، تمرینات تقویتی و کششی است. فیزیوتراپیست‌ها می‌توانند روش صحیح بلند کردن اجسام و تکنیک‌های اصلاحی راه رفتن را به بیماران آموزش دهند. همچنین تمرین‌هایی که انجام می‌شود، برای تقویت و کشش عضلات کمر، ساق پا و شکم بسیار مفید خواهد بود.
جهت ثمربخشی بیشتر، تمرین‌ها باید مداوم باشند. همچنین بسیار مهم است که قبل از شروع تمرینات ورزشی، با پزشک خود مشورت کنید تا بدانید که چقدر فعالیت بدنی برای بدن و وضعیت آن بی‌خطر است.
آیا پیاده روی برای درد سندروم مفاصل فاست مفید است؟
پاسخ این سوال مثبت است. گنجاندن ورزش‌های ساده مانند پیاده‌روی در برنامه روزانه، می‌تواند به کاهش درد مفاصل کمک کند. هنگام پیاده‌روی نباید فشاری به کمر وارد شود و تنها مسیرهای کوتاه پیموده شود. پیاده‌روی‌های کوتاه و منظم، می‌تواند درد و سفتی ناشی از دوره‌های طولانی عدم تحرک مانند نشستن روی صندلی اداری، رانندگی یا خشکی پس از بیدار شدن در صبح را جبران کند.
همچنین پیاده‌روی، قدرت و انعطاف پذیری کمر را بهبود می‌بخشد.
دارودرمانی
هم داروهای تجویزی و هم داروهای بدون نسخه ممکن است برای تسکین درد مفاصل فاست استفاده شوند. داروهای خوراکی رایج عبارتند از:
- استامینوفن
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
- شل کننده‌های عضلانی
- داروهای ضدافسردگی
برخی داروهای مسکن موضعی نیز ممکن است برای تسکین حساسیت موضعی در ناحیه کمر و پاها مفید باشد. داروهای موضعی به شکل ژل، کرم، روغن و چسب در دسترس هستند و می‌توان آن‌ها را بدون نسخه خریداری کرد.
تزریق در مفصل
تزریق استروئید در مفصل، می‌تواند به کاهش تورم و التهاب اعصاب در درمان سندروم مفصل فاست کمک کند. در طی این روش کم تهاجمی کورتیکواستروئید و یک عامل بی‌حس‌کننده و ضددرد، به مفصل دردناک تزریق می‌شود و درد را تسکین می‌دهد. از این روش هم برای تشخیص سندرم مفصل فاست و هم برای کاهش درد ناشی از این بیماری استفاده می‌شود.
میزان اثرگذاری تزریق اپیدورال
میزان موفقیت تزریقات برای درمان آرتریت مفصل فاست، می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. معمولا نتیجه این تزریق باتوجه به میزان آسیب می‌تواند از روزها تا سال‌ها ادامه یابد. هنگامی که همزمان با تزریق، فیزیوتراپی و ورزش نیز انجام شود، تاثیر بیشتر خواهد شد. در صورت نیاز این روش تا دو بار در سال می‌تواند تکرار شود.
رادیوفرکوئنسی اعصاب (سوزاندن عصب)
در صورتی که تزریق مفصل استروئیدی باعث تسکین درد نشود، قدم بعدی روش رادیوفرکوئنسی اعصاب (سوزاندن عصب) است. این کار به‌منظور دستیابی به تسکین درد طولانی‌تر انجام می‌شود. این روش به طور معمول باعث تسکین درد برای 9 ماه تا بیش از 2 سال خواهد شد. نکته مهم این است که همیشه این احتمال وجود دارد که عصب در نهایت از طریق ضایعه سوخته مجددا رشد کرده و دردها تا حدی بازگردند.
درمان‌های کلینیکی و پاراکلینیکی سندروم مفصل فاست
اُرتزهای شخصی‌سازی‌شده برای بیماران مبتلا به سندروم مفصل فاست
درمان‌های ارتوپدی در درمان این سندرم نقش بسیار مهمی را برعهده دارند. پزشک ارتوپد یا متخصص مغز و اعصاب با توجه به وضعیت بیمار درمان‌های متفاوتی را مدنظر قرار می‌دهند.
کرست‌های نرم و نیمه‌سخت استاندارد دردهای سندروم مفصل فاست کمر
از خدمات کلینیک پاسارگاد در سندرم مفصل فاست ارائه انواع ارتزها و وسایل کمکی است. در کلینیک ارتوپدی فنی پاسارگاد، از اُرتزهای نرم و نیمه سخت برای این قبیل بیماران استفاده می‌شود که موجب محدود شدن حرکات کمر یا گردن نخواهد شد. این اُرتزها تاحدی وظیفه حمایت از کمر را برعهده دارند تا وزن اضافی را از روی مهره‌های درگیر بردارند.
کرست‌های نیمه سخت با وارد کردن فشار عمقی شکمی موجب می‌شوند تا بیمار حس راحتی بیشتری داشته باشد.
محدودیت حرکتی با پوشیدن این کرست‌های مخصوص کمری بسیار کم است و موجب تضعیف عضلات کمر نخواهد شد.
قاعدتا انجام برخی نرمش‌ها و تمریناتی که توسط کارشناسان این مرکز به بیماران عزیز آموزش داده خواهد شد، از ضعف عضلات جلوگیری خواهد کرد و به روند بهبودی کمک می‌کند.
گردنبندهای طبی استاندارد دردهای سندروم مفصل فاست گردن
در مورد دردهای ناحیه گردن بر اثر سندرم مفاصل فاست نیز از گردنبندهای طبی سافت (نرم) استفاده می‌شود.
این گردن‌بندها (کُلار) از حرکات بیش‌ازحد و خم و راست شدن جلوگیری کرده و همچنین حرکت گردشی گردن را محدود می‌کند.
نتایج استفاده از اُرتزهای کمکی
استفاده از کمربند و گردنبندهای طبی نیازمند آگاهی‌بخشی به بیماران است.
نتایج استفاده از کمربند و گردنبندهای طبی پس از یک دوره مداوم کاملا مشخص خواهد شد و بیماران اذغان می‌کنند که دردها بسیار کمتر شده است؛ دلیل این امر برداشتن فشار از روی مفاصل آسیب‌دیده و در نتیجه اعصاب تحت‌فشار است.
درصد بالایی از موفقیت درمان، مرتبط با پیشگیری است. در ابتدای وقوع کمردردهای مرتبط و در صورت تشخیص به‌موقع می‌توان با استفاده از تجهیزات ارتوپدی مناسب و استاندارد دردها را کنترل کرد.
با استفاده از وسایل پیراپزشکی مانند کرست‌ها و اُرتزها می‌توان از برخی جراحی‌های زودهنگام و غیرضروری نیز جلوگیری کند.
کیفیت مواد ارتزها و کرست‌های مخصوص کمردرد و گردن‌درد
تمامی وسایل کمکی ارتوپدی که در کلینیک ارتوپدی-فنی پاسارگاد ساخته می‌شوند از بهترین و باکیفیت‌ترین مواد اولیه‌ای است که تماما وارداتی بوده و به‌هیچ‌عنوان موجب حساسیت و از شکل‌افتادگی نخواهند شد.
محصولات ارتوپدی که در جهت کاهش دردهای کمر و گردن در اختیار بیماران عزیز گذاشته می‌شود کاملا شخصی‌سازی شده است تا بیشترین نتیجه را در کوتاه‌ترین زمان ممکن دریافت کنند.
عمل جراحی
اگر درد از طریق گزینه‌های غیرجراحی به درمان پاسخ ندهند، یا اگر ضربه شدیدی مانند شکستگی، دررفتگی یا درگیری نخاعی وجود داشته باشد، ممکن است مداخله جراحی مدنظر قرار گیرد. یکی از این گزینه‌ها جراحی فیوژن ستون فقرات است؛ این روش معمولاً زمانی توصیه می‌شود که آسیب اضافی ناشی از بیماری دژنراتیو دیسک یا ضعف در ستون فقرات وجود داشته باشد.
انتخاب بهترین روش درمانی
درنهایت انتخاب روش درمان چه به‌صورت غیرجراحی و چه به‌صورت جراحی، بستگی به میزان آسیب، درخواست بیمار و تشخیص و توصیه پزشک متخصص دارد. تمامی روش‌های درمانی در جهت کاهش میزان درد و بازگشت بیمار به زندگی عادی است.
بهبودی و پیشگیری از سندروم مفصل فاست
انجام تزریقات و استفاده از روش سوزاندن عصب ممکن است به تغییر شدت علائم کمک کند اما انحطاط زمینه‌ای ستون فقرات براثر آرتروز را تغییر نمی‌دهد.
انجام تمرینات کششی، تقویتی و قلبی-عروقی منظم ممکن است سرعت این روند فرسایشی را کاهش دهد و با بهبود قدرت و وضعیت کلی کمر و کاهش التهاب در بدن، بروز مشکلات مفاصل فاست را عقب بیاندازد.
بهبودی پس از روش تزریق مفصل فاست
تزریق مفصل فاست یک روش کم‌تهاجمی است که معمولا کمتر از 30 دقیقه طول می‌کشد. بیمار در طول تزریق بیدار خواهد بود اما از آرام‌بخش و در صورت نیاز بیهوشی سبک برای وی استفاده می‌شود.
عوارض جانبی احتمالی تزریق مفصل فاست
تزریق مفصل فاست به طور کلی بی‌خطر است؛ اما تمام اقدامات پزشکی ممکن است با خطراتی همراه باشند. شایع‌ترین عوارض جانبی عبارتند از:
- ورم
- درد در اطراف محل تزریق
- افزایش موقت کمردرد
عوارض شدید مانند عفونت، بسیار نادر است.
میزان کاهش درد و علائم پس از تزریق
تزریق فاست می‌تواند منجر به افزایش درد شود. این درد معمولا موقتی است و مربوط به تورم در محل تزریق است.
ممکن است برای چند روز پس از تزریق در اطراف محل احساس درد وجود داشته باشد، بنابراین توصیه می‌شود که در 24 ساعت اول از فعالیت‌های شدید و رانندگی اجتناب شود. به احتمال زیاد بیمار می‌تواند روز بعد به فعالیت‌های عادی خود بازگردد. دردها به‌مرور زمان کاسته شده که این کار جنبه تشخیصی نیز دارد. تزریق مفصل فاست، به طور بالقوه می‌تواند برای 3 ماه یا بیشتر تسکین درد ایجاد کند.
دستورالعمل‌های کلی پس از درمان
معمولاً به افرادی که از سندرم مفصل فاست رنج می‌برند توصیه می‌شود ورزش کنند و تغییراتی در سبک زندگی خود به‌وجود آورند تا نتیجه مطلوب و تسکین درد و التهاب را به دست آورند.
با تلاش برای اعمال فشار کمتر روی کمر و گردن و با حفظ وضعیت بدنی مناسب در هنگام نشستن یا سوار شدن به ماشین، می‌توان تا حدودی دردها و التهاب را کنترل کرد.
یکی از مهم‌ترین توصیه‌های لازم بعد از درمان سندرم مفصل فاست داشتن استراحت کافی است که از قدم‌های اولیه و بسیار مهم روند درمان محسوب می‌شود. در کنار این موارد باید سعی شود تمرینات تجویز شده توسط پزشک یا فیزیوتراپ نیز حتما انجام داده شود.
طول دوره بهبودی
دوره نقاهت به نوع درمانی که پزشک متخصص توصیه می‌کند بستگی دارد. درمان‌های محافظه‌کارانه معمولاً به دوره نقاهت طولانی‌تری در مقایسه با روش‌های جراحی نیاز دارند.
زمان بهبودی از آسیب مفصل فاست متغیر بوده و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. این مدت زمان کاملاً به میزان کوشا بودن بیمار در طول درمان و تغییر سبک زندگی بستگی دارد.
بازگشت به فعالیت
زمان بهبودی کلی به شدت وضعیت بستگی دارد، پس از انواع درمان‌های کمتر تهاجمی بیماران ممکن است در عرض یک هفته به محل کار خود برگردند، در حالی که پس از جراحی ستون فقرات تا شش ماه نیز ممکن است زمان بهبودی و بازگشت به فعالیت روزانه به‌طول انجامد.
فیزیوتراپی
توصیه می‌شود چهار تا شش هفته پس از انجام عمل جراحی با دستور پزشک متخصص فیزیوتراپی روتین انجام شود.
جایگزین‌های درمان محافظه کارانه یا جراحی
به غیر از درمان‌های محافظه کارانه، سندرم مفصل فاست را می‌توان با انجام درمان‌های جایگزین مانند یوگا و پیلاتس، طب سوزنی و کایروپراکتیک نیز تاحدی درمان کرد. انجام این روش‌ها دردها را تسکین می‌دهند و به وضعیت بدنی و بهبود انعطاف‌پذیری و افزایش قدرت عضلات کمک می‌کنند.
در نتیجه
دردهای ستون‌فقرات در سنین بالاتر، اغلب متاثر از بروز آرتروز و سبک زندگی نادرست است. متاسفانه بیماری آرتروز، بیماری برگشتناپذیر است؛ اما توصیه می‌شود که قبل از شروع دردها با اصلاح سبک زندگی، انجام مرتب ورزش و درمان به‌موقع، بتوان تا حدی از شدت بروز مشکلات مربوط به ستون فقرات پیشگیری کرد.
