تعداد کثیری از افراد را در اطراف خود می‌بینیم که از مشکل گودی کمر و درد و ناراحتی در این ناحیه رنج می‌برند. شاید برایتان سوال باشد که گودی بیش از حد کمر چیست و چرا برخی افراد در این ناحیه دچار درد می‌شوند؟ در یک توضیح ساده و کوتاه، گودی کمر که با نام لوردوز کمری نیز شناخته می‌شود، حالتی است که انحنای ستون فقرات در کمر بیش از مقدار نرمال و طبیعی آن باشد. برای تشخیص این عارضه روش‌های مختلفی وجود دارد، اما در این محتوا می‌خواهیم ساده ترین راه تشخیص لوردوز كمری (گودی بیش از حد کمر) را برایتان معرفی کنیم.
دلایل متنوعی می‌تواند منجر به ایجاد این عارضه شود که از جمله آن‌ها ضعف عضلات شکم و کمر، بارداری، چاقی بیش از حد یا حتی مشکلات مادرزادی هستند. در موارد حادتر این انحنا ممکن است بر روی اعصاب و دیسک‌های بین مهره‌ای کمر فشار وارد کند و درد و ناراحتی شدیدی با خود به همراه آورد.
لوردوز چیست؟
نقل قول از وب‌سایت Healthline:
A lordotic curve is normal, but if your arch is too far inward, it’s called lordosis or swayback. This can manifest as lower back lordosis or cervical spine lordosis.
برداشت فارسی از نقل قول: قوس یا گودی در کمر، طبیعی است. اما اگر قوس شما بیش از حد به سمت داخل باشد، لوردوز یا گودی بیش از حد کمر نامیده می‌شود. این عارضه می‌تواند به صورت لوردوز کمر یا لوردوز ستون فقرات گردنی ظاهر شود.
پیش از معرفی راه‌های تشخیص لوردوز كمری ابتدا به تعریف این عارضه می‌پردازیم. در تعریف پزشکی لوردوز به معنای ستون فقرات خمیده به جلو در قسمت کمر یا گردن است. مهره‌های گردنی و کمری به طور طبیعی کمی به سمت جلو خمیده هستند که این خمیدگی باعث می‌شود وضعیت طبیعی بدن حفظ شود و در هنگام حرکت، ضربه وارده به ستون فقرات دفع شود. اما اگر این انحنا بیش از اندازه طبیعی آن باشد، لوردوتیک نامیده شده و ایجاد درد کمری می‌کند. به طور معمول انحنای طبیعی در ستون فقرات در قسمت کمر حدود 40 تا 60 درجه است که بیشتر از این مقدار به گودی بیش ازحد کمر منجر می‌شود.
یک موضوع مهم که خوب است در بخش تعریف این عارضه بیان شود، تفاوت بین سه اصطلاح لوردوز، اسکولیوز و کیفوز است، چرا که بسیاری از افراد این موارد را با هم اشتباه می‌گیرند. لوردوز افزایش انحنا قسمت جلویی بدن است که به طور طبیعی بخشی از ستون فقرات کمری را دربر می‌گیرد. اسکولیوز منجر به انحنای ستون فقرات و چرخش به پهلو می‌شود و کیفوز هم باعث می‌شود که ستون فقرات در قسمت قفسه سینه به سمت عقب خمیده شود.
چه افرادی بیشتر در معرض لوردوز کمری هستند؟
هر فردی می‌تواند به این عارضه مبتلا شود، اما بیشترین گزارش‌ها به گروه‌های زیر اختصاص داده‌شده است:
- افراد مسن و بزرگسالان بالای پنجاه سال
- افراد باردار و افراد با چاقی بیش‌ازحد طبیعی
- کودکانی که درحال جهش رشدی هستند
به طور کل هر گونه فشار بیش از حد به ستون فقرات و یا ضعف در این ناحیه می‌تواند بر روی شکل و زاویه مهره‌ها و نحوه قرارگیری آن‌ها تاثیر منفی بگذارد.
لوردوز کمری چه علائمی دارد؟
در این قسمت به بررسی علائم این عارضه می‌پردازیم تا درصورتی که به آن مبتلا شدید با بررسی ساده ترین راه تشخیص لوردوز كمري (گودی بیش از حد کمر)، از ابتلا به آن اطمینان حاصل کنید. در ابتدا باید گفت که بسیاری از افراد هیچ‌گونه علامت فیزیکی برای لوردوز کمری ندارد و تا زمانی که به‌طور قطعی ابتلا به این عارضه تشخیص داده نشود، ممکن است متوجه آن نشوند. اما افراد زیر به وضوح علائم این عارضه را می‌بینند.
- درصورتی که سر و گردن بیش از حد معمول به سمت جلو خم باشد، فرد مبتلا به گودی بیش از حد کمری است.
- در صورتی که فرد باسن به سمت جلو هل داده شده یا باسن بیرون‌زده باشد، احتمالا از گودی بیش از حد کمر رنج می‌برد.
- اگر هنگام دراز کشیدن فضای بیشتری در قسمت کمری حس شود، ممکن است فرد به لوردوز کمری مبتلا باشد.
- در موارد خیلی حادتر علائمی مانند بی‌حسی و مورمور شدن، ضعف و خستگی شدید، دردهای مشابه شوک الکتریکی، مشکلات در کنترل کردن عضلات و حتی بی‌اختیاری ادرار مشاهده می‌شود.
چه عواملی در ایجاد گودی بیش از حد کمر موثر هستند؟
در بیشتر موارد نمی‌توان علت ابتلا به لوردوز را تعیین کرد؛ به خصوص این عارضه در کودکان معمولا بدون هیچ دلیل مشخصی بروز پیدا می‌کند اما می‌توان گفت عوامل زیر در ابتلا به لوردوز موثر هستند:
- اسپوندیلولیستزیس (لغزش مهره کمر): در این بیماری یکی از مهره‌های بخش پایینی کمر روی استخوان زیرین خود به سمت جلو می‌لغزد.
- آکندروپلازی: این بیماری یکی از متداول‌ترین انواع کوتولگی محسوب می‌شود.
- پوکی استخوان: پوکی استخوان باعث از بین رفتن تراکم استخوان و در نتیجه، افزایش خطر شکستگی استخوان می‌شود.
- استئوسارکوم (تومور بدخیم سرطانی): این سرطان معمولا در نزدیکی استخوان درشت‌نی در نزدیکی زانو، استخوان ران یا استخوان هومروس در نزدیکی شانه مشاهده می‌شود.
- چاقی: افرادی که دچار چاقی هستند بیشتر از سایر افراد به بیماری‌های خطرناکی مانند دیابت نوع ۲، بیماری قلبی و سرطان مبتلا می‌شوند.
- بارداری: افراد باردار نیز مستعد ابتلا به لوردوز هستند.
ابتلا به عارضه‌های زیر نیز احتمال ایجاد گودی بیش از حد کمر را زیاد می‌کنند:
- اسپوندیلولیستزیس
- پوکی استخوان
- آکندروپلازی
- کیفوز (گوژپشتی)
- استئوسارکوم
- دیستروفی عضلانی
- انسفالوپاتی استاتیک
راه‌های تشخیص لوردوز کمری
حال می‌رسیم به روش تشخیص ابتلا به این عارضه. روش‌های مختلفی برای تشخیص وجود دارد، اما در این بخش قصد داریم تا ساده ترین راه تشخیص لوردوز كمري (گودی بیش از حد کمر) را برایتان شرح دهیم.
روش اول
برای این امر به یک سطح صاف مانند دیوار تکیه دهید. سپس پاشنه پا را به طور کامل به دیوار بچسبانید و سعی کنید سر، باسن و کتفها در تماس کامل با دیوار باشند. در این حالت و در وضعیت طبیعی بدن و ستون فقرات، تنها دو بند انگشت از دست شما می‌تواند از فاصله بین کمر و دیوار عبور کند. اگر دست شما تا مچ یا حتی تا بازو در این فاصله قرار گرفت، به احتمال زیاد به گودی بیش از حد کمری مبتلا هستید. پس برای تشخیص بهتر و دقیق‌تر بهتر است به پزشک مراجعه کنید و به‌دنبال روش‌های درمانی مناسب باشید.
روش دوم
روش دیگر برای بررسی ابتلا به این عارضه، بدین صورت است که از یک فرد دیگر بخواهید به کمک دوربین یا موبایل، عکسی از شما بگیرد. دوربین را حدوداً یک متر بالاتر از زمین و در سطح لگنی خود قرار دهید و عکس را به گونه‌ای بگیرید که سر و پاهای شما به طور کامل دیده شود. سپس یک خط از برجستگی استخوانی در قسمت خارجی لگن به برجستگی استخوانی در قسمت خارجی مچ پا بکشید.
در یک فرد با ستون فقرات طبیعی، خطی که از این دو ناحیه کشیده می‌شود باید از جلوی قوزک خارجی پا عبور کند. اما اگر این خط چند سانتی‌متر جلوتر از قوزک پا باشد به احتمال زیاد به لوردوز کمر مبتلا هستید.
روش مطمئن، مراجعه به پزشک
روش‌های گفته‌شده جزو ساده ترین راه تشخیص لوردوز كمري (گودی بیش از حد کمر) هستند، بدون شک با این بررسی‌ها نمی‌توان به طور قطعی ابتلا به این عارضه را تایید کرد. پس برای اطمینان بیشتر باید حتماً به پزشک متخصص ارتوپد یا فیزیوتراپیست مراجعه کنید. پزشک با توجه به علائم و انحنا در ستون فقرات شما، ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری مختلف را برای بررسی دقیق‌تر، تجویز کند. از جمله این آزمایش‌ها می‌توان به اشعه ایکس، ام آر آی و سی‌تی‌اسکن اشاره داشت. همچنین درمان این عارضه به شدت انحنا و میزان تاثیری که بر روی زندگی فرد می‌گذارد بستگی دارد. به‌طورکلی با انجام فعالیت‌های فیزیوتراپی یا مصرف قرص‌های مسکن و ضد التهابی، این عارضه و دردهای آن درمان می‌شود.
جمع‌بندی
در حالت طبیعی، ستون فقرات هر فرد شکلی شبیه به حرف انگلیسی S دارد که انحنایی در ناحیه گردنی و کمری مشاهده می‌شود. اما اگر انحنا ناحیه کمر بیش از حد طبیعی آن باشد، فرد به لوردوز کمری مبتلا است. روش‌های مختلفی برای تشخیص وجود دارد که توسط پزشک متخصص و انجام آزمایش‌های تصویربرداری انجام می‌شود، اما به کمک دیوار یا گرفتن تصویر توسط گوشی و دوربین، می‌توان در منزل به داشتن یا نداشتن گودی بیش از حد کمری پی برد. این موارد جزو ساده ترین راه تشخیص لوردوز كمري (گودی بیش از حد کمر) هستند.
درصورتی که فرد به این عارضه مبتلا باشد، مشکلاتی نظیر درد در ناحیه کمری، خم شدگی بیش از حد به سمت جلو، بیرون‌زدگی شکم، اسپاسم و گرفتگی شدید در ناحیه کمر و موارد مشابه را تجربه می‌کند. روش‌های درمانی هم‌بسته به شدت این انحراف و میزان درد متفاوت است اما معمولاً با انجام ورزش‌های فیزیوتراپی و مصرف داروهای مسکن، می‌توان عوارض این بیماری را تا حد زیادی کاهش داد.
