در دنیای پزشکی امروز، بریسهای ارتوپدی نقش حیاتی در حمایت و بازیابی عملکرد اندامهای آسیب دیده دارند که یکی از مهمترین این اندامها در بدن، پا است. پاها به عنوان ستونهای بدن عمل میکنند و نقش بسیار مهمی در حرکت، تحمل وزن کل بدن و حفظ توازن هنگام ایستادن یا حرکت ایفا میکنند. هرگونه آسیب در این ناحیه تحرک را مختل میکند که برای درمان یا بهبود این مشکل، استفاده از بریس پا تجویز میشود. این وسیله پزشکی انواع مختلفی دارد که بر حسب نوع عارضه و یا شدت آن تجویز میشود. با بستن بریس ضمن کنترل حرکت و جلوگیری از آسیب بیشتر، پروسه درمان سریعتر سپری میشود.
هدف کلی از طراحی و ساخت هر بریس، فراهم آوردن ثبات برای مفاصل و حمایت از عضلات، بهبود الگوی راه رفتن و افزایش امنیت حرکتی است. پس در صورتی که پزشک متخصص این وسیله را برای درمان عارضه شما تجویز کرد، حتما آن را تهیه کنید و بر حسب دستور پزشک به کار ببرید .
معرفی بریس پا
نقل قول از وبسایت SCIRE Project:
Depending on an individual’s strength, tone, and range of motion there are a great deal of AFOs to use ranging from a dynamic small brace to assist with toe clearance like the Dictus to a more rigid custom AFO to stabilize and hold the entire foot and ankle.
ترجمه متن نقل قول: بسته به قدرت، نوع و دامنه حرکتی افراد، تعداد زیادی AFO (نوعی از بریس) وجود دارد که میتوان از یک بریس کوچک پویا برای کمک به فاصله انداختن انگشتان پا تا یک AFO سفارشیِ سفتتر برای تثبیت و نگه داشتن کل پا و مچ پا استفاده کرد.
بریس پا، که به آن ارتز پا هم گفته میشود، وسیلهای در علم پزشکی و ارتوپدی است که برای حمایت از پا در زمان آسیب یا ضعف مورد استفاده قرار میگیرد. این محصول میتواند نقش فعالی در تقویت بخشهای ضعیف پا داشته باشد و در بهبود و درمان مشکلات مربوط به مچ پا و زانو و خود پا موثر واقع شود.
طراحی این بریسها به گونهای است که به پایداری، حفظ وضعیت صحیح و محافظت از عضلات، مفاصل و استخوانها کمک میکند. اغلب پس از جراحیهای ارتوپدی، پزشکان استفاده از بریس پا را توصیه میکنند تا به نگه داشتن مفاصل در وضعیت صحیح یا اصلاح ناهنجاریها کمک کند. همچنین این محصول برای افرادی که با مشکلاتی مانند آرتروز، آسیبهای رباطی، پارگی رباطها، آسیبهای غضروفی، دیسک و التهاب تاندون مواجه هستند نیز یک وسیله درمانی مفید محسوب میشود.
انواع بریس قابل استفاده برای پا
بریسهای پا انواع مختلفی دارند که هر کدام برای شرایط خاصی طراحی میشوند تا برای افرادی که دچار آسیب دیدگی یا مشکلات پا هستند مفید باشند. در ادامه، به توضیحات مختصر در مورد هر نوع از این محصول میپردازیم:
بریس ثابت
این نوع بریس به گونهای طراحی شده که حمایت کاملی را در پا و مچ پا ارائه میدهد و از هر گونه حرکت ناخواسته جلوگیری میکند. این عملکرد به ویژه پس از عملهای جراحی یا در صورت وجود شکستگیهای استخوانی مهم است، زیرا به پا اجازه میدهد بدون فشار اضافی و با ثبات کامل، بهبود یابد.
بریس متحرک
این بریس با ارائه امکان حرکت محدود برای مفاصل موجود در پا مانند قوزک و کف پا، به فرد کمک میکند تا ضمن حفظ ثبات مفصل، به تدریج به فعالیتهای روزمره خود نیز بپردازد. این نوع بریس انتخاب مناسبی برای کسانی است که در مراحل اولیه درمان قرار دارند و مفصلشان اجازه حرکت محدود دارد.
انواع بریس پا بر حسب محل قرارگیری
بریسهای پا بر اساس مکانی که روی پا قرار میگیرند و نوع کمکی که به بیمار میکنند، به دستههای متفاوتی تقسیم میشوند که شامل موارد زیر هستند.
بریس مچ پا
این بریسها به طور خاص برای حفاظت از مچ پا در برابر آسیبهای ناشی از فعالیتهای ورزشی یا به منظور کمک به بهبودی پس از عملهای جراحی طراحی شدهاند. هدف از طراحی این بریس کمک به استحکام مچ پا و جلوگیری از حرکات ناگهانی است که میتواند به آسیب بیشتر منجر شود.
بریس کف پا
این نوع بریس برای کمک به افرادی که با مشکلاتی مانند فاسئیت پلانتار دست و پنجه نرم میکنند، ساخته شدهاند. طراحی بریسهای کف پا به هدف توزیع فشار وارده به قسمت کفی پا و کاهش درد و یا تورم در این ناحیه است.
بریس ساق پا
دستهای دیگر از بریسهایی که برای پا طراحی شدهاند، بریس ساق پا نام دارند. هدف از طراحی این محصول حمایت از پا و کمک به فرایند بهبود آن پس از آسیب دیدگیهای مربوط به این ناحیه است. این بریس به حفظ استحکام ساق و پا کمک کرده و همچنین از آسیبهای احتمالی آینده نیز جلوگیری میکند.
بریس کامل پا (AFO)
یکی از بریسهای خاص که از مچ پا تا انتهای پا را پوشش میدهد، AFO نام دارد. این محصول برای افرادی که به حمایت بیشتر در قسمت پایین تنه نیاز دارند مناسب است؛ چرا که به کنترل حرکت پا کمک میکند و در مواردی که فرد دچار ضعف عضلانی یا مشکلات عصبی-عضلانی شده، میتواند یک محصول بسیار مفید و کارآمد باشد.
بریس زانو- مچ پا-پا
این دسته از بریسها نیز قسمت زانو تا مچ پا را پوشش میدهند و برای افرادی که در شرایط خاص مانند ضعف عضلانی شدید یا مشکلات عصبی هستند بکار میرود. با نصب این بریس میتوان فعالیتهای روزمره مانند راه رفتن و ایستادن را انجام داد.
بریس انگشتان پا
دسته دیگر از بریسهایی که برای ناحیه پا طراحیشدند، بریس انگشتان است که معمولاً برای افرادی که دچار آسیبهای ورزشی در انگشت شدند یا حتی تغییر ناگهانی در شکل انگشتشان بهوجودآمده بهکار میرود. این بریس به حفظ شکل صحیح انگشتان کمک میکند و از آسیبهای بیشتر نیز جلوگیری خواهد کرد.
بریس قوزک پا
این برس نیز برای حمایت از قوزک پا در مقابل انواع پیچ خوردگیها و آسیبهای مشابه به کار میرود. هدف از طراحی آن نیز کمک به ثبات و قوزک پا در حین راه رفتن یا محافظت از آن در مقابل فشارهای نامناسب است.
چه افرادی باید از بریس پا استفاده کنند؟
بریسهای پا برای کسانی که با مشکلات و آسیبهای پا مواجه هستند مفید است، چرا که نقش موثری در حمایت از پا و مفصلها، کاهش درد، جلوگیری از آسیبهای اضافی و تسریع روند بهبودی دارد. معمولا تشخیص نوع و مدت زمان استفاده از بریس توسط پزشک تعیین میشود. اما افراد زیر مستعد استفاده از این وسیله هستند.
آسیبهای ورزشی
ورزشکاران حرفهای و افرادی که دچار آسیبهای ورزشی مانند پیچخوردگی یا کشیدگی مچ پا شدهاند باید از این بریس استفاده کنند.
مشکلات پزشکی
در صورت مشاهده مشکلات پزشکی همچون فاسئیت پلانتار، التهاب تاندون آشیل، یا کشیدگیهای مچ پا باید از بریس پا مناسب استفاده کرد.
بیماریهای عصبی-عضلانی
افراد مبتلا به بیماریهای عصبی و مادرزادی مانند مانند فلج یا گرفتگیهای عضلانی در ناحیه مچ پا و پا باید از بریس مناسب خود استفاده کنند.
مشکلات اسکلتی
و در نهایت دسته دیگری از افراد که دارای مشکلاتی مانند آرتروز یا آسیبهای رباطی هستند، کیس استفاده از بریس برای پا محسوب میشوند.
در کنار تمام این موارد، بریسهای پا برای افرادی که در گذراندن دوره نقاهت پس از جراحی هستند یا در فعالیتهای ورزشی سنگین و حرفهای شرکت میکنند، توصیه میشود. انتخاب نوع بریس مناسب باید بر اساس شدت آسیب، فعالیت فرد و توصیههای متخصص باشد.
نحوه استفاده از بریسهای پا
برای استفاده از بریس پا، ابتدا باید یک جوراب نخی بلند بپوشید تا از پوست شما در برابر اصطکاک و فشار ناشی از بریس محافظت شود. سپس، روی لبه یک تخت یا صندلی بنشینید تا دسترسی به پا برایتان راحتتر شود. بریس را به آرامی روی پای خود قرار دهید و مطمئن شوید که به درستی در جای خود قرار گرفته،. سپس بر حسب نوع بریس، بندهای آن را ببندید. دقت کنید که بندها خیلی شل یا خیلی سفت نباشند، تا جایی آنها را سفت کنید که مانع لغزش و جابجایی بریس شود و حمایت کافی داشته باشد. البته تمامی نکات لازم برای بستن را پزشک برایتان توضیح میدهد.
جمع بندی
یکی از تجهیزات بسیار مهم در پروسه درمان مشکلات ارتوپدی پا، بریس پا است. این بریس در انواع مختلفی وجود دارد که شامل نمونه ثابت یا متحرک میشود. همچنین از آن برای مچ پا، کف پا، ساق، زانو، انگشتان، قوزک و کل پا میتوان استفاده کرد. انواع بریسهای آماده در بازار وجود دارد، اما این محصول را به طور شخصی برای هر فرد میتوان ساخت. نمونه طراحیشده بهطور تخصصی برای مشکل خود فرد و براساس ابعاد پا ساخته میشود. به عنوان مثال در کلینیک ارتوپدی پاسارگاد، اندازهگیری ابعاد توسط دستگاههای اسکن پیشرفته انجام میشود و طبق آن بریس را میسازند.