اندام تحتانی در بزرگسالان شامل پاها، زانوها، لگن و مچ پا می‌باشد و نیازی به گفتن نیست که این اعضای مهم بدن، چه نقش کلیدی در نگهداری، تعادل و حرکت ایفا می‌کنند. با افزایش سن یا تحت تأثیر عوامل محیطی، ممکن است این بخش‌ها با اختلالات و آسیب‌های مختلفی روبه‌رو شوند و در نتیجه، کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهند. شناخت این مشکلات و توجه به علائم اولیه آن‌ها می‌تواند به پیشگیری از عوارض جدی و بازیابی سلامت کمک کند. در این مطلب برخی از شایع‌ترین مشکلات اندام تحتانی در بزرگسالان را بررسی خواهیم کرد.
مشکلات اندام تحتانی در بزرگسالان
برخی از مشکلات ریشه در اختلالات مادرزادی دارند که در زمان مناسب مورد توجه قرار نگرفته‌اند. برخی دیگر از این اختلالات از مشکلات سبک زندگی نامناسب نشات می‌گیرند. ممکن است مشکلات اندام تحتانی در بزرگسالان به علت اختلال در سیستم عصبی یا اسکلتی-عضلانی فرد به دلایل مختلف بروز پیدا کند. نقل قول از وب‌سلیت PubMed:
Lower limb dysfunction associated with upper motor neuron syndrome can be complex due to interaction of muscle overactivity, weakness, impaired motor control, and contracture. Treatment should be goal-directed and address the patient’s passive and active functional impairments in addition to their symptoms.
برداشت فارسی از متن نقل قول: اختلال عملکرد اندام تحتانی که به سندوم نورون حرکتی در اندام فوقانی مربوط می‌شود، می‌تواند به دلایل مختلفی مانند بیش فعالی عضلانی، ضعف، اختلال در کنترل حرکتی و انقباض عضلات اتفاق بیافتد. درمان این اختلالات باید هدفمند باشد و علاوه بر علائم، به اختلالات عملکردی غیرفعال و فعال بیمار نیز بپردازد.
در ادامه به توضیح برخی از اختلالات اندام تحتانی در افراد بزرگسال می‌پردازیم:
آرتروز زانو
آرتروز یکی از شایع‌ترین مشکلات اندام تحتانی در بزرگسالان است که به دلیل تخریب غضروف مفصل زانو رخ می‌دهد. این بیماری با علائمی مانند درد، خشکی مفصل و کاهش دامنه حرکت همراه است. اضافه‌وزن، فعالیت‌های سنگین و افزایش سن از عوامل مؤثر در بروز آرتروز هستند. درمان شامل کاهش وزن، تمرینات فیزیوتراپی، داروهای ضدالتهاب و در موارد شدید، جراحی تعویض مفصل است.
صافی کف پا
صافی کف پا در بزرگسالان می‌تواند باعث درد در پا، زانو و حتی ستون فقرات شود. این وضعیت اغلب به دلیل ضعف عضلات و تاندون‌های پا یا آسیب‌های قبلی ایجاد می‌شود. استفاده از کفش‌های مناسب، کفی‌های طبی سفارشی و تمرینات تقویتی از روش‌های معمول درمانی هستند. در موارد پیشرفته، ممکن است جراحی نیز توصیه شود.
فاشئیت پلانتار (Plantar Fasciitis)
فاشئیت پلانتار التهاب ناحیه زیر پاشنه است که اغلب با درد شدید هنگام صبح یا پس از استراحت طولانی همراه است. این مشکل به دلیل فشار زیاد بر کف پا یا استفاده از کفش‌های نامناسب ایجاد می‌شود. استراحت، تمرینات کششی، استفاده از کفش‌های حمایتی و گاهی تزریق استروئید از راهکارهای درمانی فاشئیت پلانتار هستند.
واریس پا
واریس پا که یکی از شایع‌ترین مشکلات اندام تحتانی در بزرگسالان می‌باشد، به دلیل ضعف در دیواره و دریچه‌های سیاهرگ‌ها (وریدها) رخ می‌دهد. واریس باعث تجمع خون در پاها می‌شود به نحوی که در پاهای فرد به طرز واضحی قابل مشاهده است. این مشکل بیشتر در افرادی که ساعات طولانی می‌نشینند یا می‌ایستند دیده می‌شود و ممکن است با علائمی مانند ورم، درد و خستگی پاها همراه باشد. درمان واریس پا شامل تغییر در سبک زندگی، استفاده از جوراب‌های واریس و در موارد پیشرفته، لیزر یا جراحی است.
بورسیت زانو
بورسیت زانو التهاب کیسه‌های کوچک پر از مایع (بورسا) در اطراف زانو است که اغلب به دلیل فشار مکرر یا ضربه ایجاد می‌شود. این وضعیت با درد، تورم و محدودیت حرکتی همراه است. درمان اولیه شامل استراحت، یخ‌گذاری و مصرف داروهای ضدالتهاب است. در موارد شدیدتر، تخلیه مایع یا جراحی ممکن است لازم شود.
کشیدگی یا پارگی تاندون آشیل
ممکن است تاندون آشیل (بزرگ‌ترین تاندون بدن) به دلیل فعالیت‌های شدید، حرکات ناگهانی یا ضعف عضلانی دچار کشیدگی یا پارگی شود. این مشکل با درد ناگهانی و شدید در پشت ساق پا همراه است. درمان این عارضه شامل استراحت، فیزیوتراپی و در موارد پارگی کامل، جراحی است.
خار پاشنه
یکی دیگر از مشکلات اندام تحتانی در بزرگسالان، خار پاشنه است که به عنوان یک زائده استخوانی در ناحیه زیر پاشنه ایجاد می‌شود. این اختلال اغلب ارتباط زیادی با فاشئیت پلانتار دارد که در بالا به آن اشاره کردیم. خار پاشنه می‌تواند باعث درد شدید هنگام راه رفتن یا ایستادن شود. استفاده از کفی‌های طبی سفارشی، فیزیوتراپی و تمرینات کششی از روش‌های درمانی رایج هستند.
در صورت تمایل به اطلاع از علائم و روش‌های تشخیص خار پاشنه می‌توانید مطلب زیر را مطالعه نمایید:
خار پاشنه پا چیست؟ علائم و علل ایجاد آن کدامند؟
پوکی استخوان و شکستگی‌ها
پوکی استخوان یکی دیگر از شایع‌ترین مشکلات اندام تحتانی در بزرگسالان به خصوص در زنان پس از یائسگی می‌باشد. این عارضه باعث ضعف استخوان‌ها و افزایش خطر شکستگی به ویژه در استخوان‌های اندام تحتانی مانند لگن و ساق پا می‌شود. مصرف مکمل‌های کلسیم و ویتامین D، فعالیت‌های ورزشی منظم و درمان‌های دارویی می‌توانند خطر پوکی استخوان را کاهش دهند.
سیاتیک و درد لگن
درد سیاتیک که از کمر شروع شده و به اندام‌های تحتانی منتشر می‌شود، معمولاً ناشی از فشار بر عصب سیاتیک است. این وضعیت ممکن است با درد، ضعف عضلانی یا بی‌حسی در پاها همراه باشد. درمان درد سیاتیک شامل فیزیوتراپی، تمرینات کششی، داروهای ضدالتهاب و در موارد شدید، جراحی است.
عفونت‌های مفصلی و بافت‌های نرم
عفونت‌های مفاصل یا بافت‌های نرم مانند سلولیت می‌توانند اندام تحتانی بزرگسالان را درگیر کنند. این مشکلات با علائمی مانند درد، قرمزی و تورم همراه هستند و نیاز به درمان فوری با آنتی‌بیوتیک دارند. در صورت عدم درمان، این عفونت‌ها ممکن است به مشکلات جدی‌تری منجر شوند.
نتیجه‌گیری
مشکلات اندام تحتانی در بزرگسالان می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی مانند سبک زندگی نامناسب، بیماری‌های مزمن یا آسیب‌های حاد باشند. توجه به سبک زندگی سالم، استفاده از کفش‌ها و کفی‌های طبی مناسب و مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم غیرعادی، از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه هستند. با شناسایی و درمان به‌موقع این مشکلات، می‌توان کیفیت زندگی را بهبود بخشید و از عوارض جدی جلوگیری کرد.
کلینیک ارتوپدی فنی پاسارگاد واقع در شهرک غرب بیش از ۲۰ سال است که با استفاده از دانش روز دنیا، میزبان و خدمت‌رسان به هزاران مراجعه‌کننده در زمینه تشخیص و درمان عارضه‌های اسکلتی-عضلانی بوده است. اگر قصد دارید در جهت تشخیص مشکلات اندام تحتانی در بزرگسالان معاینه و چکاپ انجام دهید، پیشنهاد می‌کنیم نوبت رزرو خود را به صورت آنلاین از طریق دکمه زیر انجام دهید تا کارشناسان ما در اسرع وقت با شما تماس بگیرند:
