متاسفانه ممکن است در برخی موارد ابتلا به بیماری‌‌هایی مانند دیابت، تومورهای سرطانی و یا حوادثی مانند سقوط و تصادف منجر به قطع عضو در ناحیه پنجه پا شود. این وضعیت علاوه بر محدودیت‌های حرکتی، فشار روحی زیادی نیز برای فرد به همراه دارد. در چنین شرایطی استفاده از پروتز پنجه پا یک راهکار مناسب است که به شدت توصیه می‌شود، چرا که می‌تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
استفاده از پروتز پنجه پا مشکلات نسبتا زیادی را برطرف نموده و به فرد کمک می کند تا حد بسیار زیادی به زندگی عادی خود باز می‌گردند. با ما همراه باشید تا در مورد این پروتز اطلاعات بیشتری به دست بیاورید.
پروتز پنجه پا
زمانی که پای فرد به شدت آسیب می‌بیند و نیاز به قطع عضو پیدا می‌کند، بدون شک با مشکلات زیادی در انجام فعالیت‌های روزمره مواجه خواهد شد که می‌تواند زندگی را به شدت تحت تأثیر قرار دهند. برای رفع این مشکلات، استفاده از پروتز پای مصنوعی جهت بدست آوردن مجدد توانایی‌ها و بازگشت به زندگی عادی، یک راهکار ضروری و بسیار مفید است.
پروتز پنجه پا یک دستگاه کمکی است که جایگزین پنجه پا شده و به افرادی که پنجه پای خود را از دست دادهاند کمک می‌کند تا تعادل بهتری داشته و راحت‌تر راه بروند. این پروتزها از مواد سبک و مقاوم ساخته می‌شوند و تا حد زیادی حرکت طبیعی پا را تقلید می‌کنند. به نقل قول از وب‌سایت Cleveland Clinic:
Different types of prosthetic feet offer different levels of functionality. Some are more rigid, and others move in different ways. Some offer more stability, and others more flexibility. Some accommodate more active lifestyles. Your prosthetist will help you select the right prosthesis for your needs and goals.
برداشت فارسی از نقل قول: انواع مختلف پروتزهای پنجه پا عملکردهای متفاوتی دارند. برخی سفت‌تر هستند و برخی دیگر انعطاف‌پذیرتر بوده و به روش‌های مختلف تحرک دارند. متخصص پروتز (ارتوپدی فنی) به شما کمک می‌کند تا پروتز مناسب را برای نیازها و اهداف خود انتخاب کنید.
خوب است بدانید که استفاده از این اندام مصنوعی تحت شرایط خاصی امکان پذیر است که عبارتند از:
- زخم‌های عضو قطع شده بهبود کافی پیدا کرده باشند.
- مفصل مورد نظر که عمدتا مفصل مچ پا است، تحمل وزن بدن را داشته باشد.
- عضلات و سایر قسمت‌های باقی‌مانده از بدن از تثبیت کافی برخوردار باشند.
پروتز پنجه پا خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟
از آنجایی که این اندام مصنوعی باید جایگزین اندام طبیعی بدن شود، باید یک سری ویژگی داشته باشد که در این قسمت به بررسی آنها می‌پردازیم:
انطباق با بدن فرد
نخستین مورد این است که پروتز به خوبی با اندام فرد هماهنگ شود و با قسمت باقی‌مانده پا تطابق کامل داشته باشد. این انطباق به واسطه اندازه‌گیری‌های دقیق با دستگاه‌های اسکن پیشرفته و بررسی‌های بالینی انجام می‌شود.
راحتی
راحتی در استفاده از پروتز به خصوص پروتز پنجه پا بسیار مهم است چرا که باید نقشی همچون اندام طبیعی برای فرد ایفا کند. برای این منظور یک راهکار مناسب استفاده از مواد نرم و انعطاف‌پذیر مانند سیلیکون و پلاستیک هستند.
استحکام، پایداری و دوام
پروتزهای اندام تحتانی بدن مانند پنجه پا باید استحکام کافی داشته باشند تا بتوانند وزن را تحمل کنند و در طول حرکت پایدار باقی بمانند. استفاده از مواد مقاوم مانند کربن و فلز در میان بافت نرم سیلیکونی این پروتزها می‌تواند استحکام و پایداری را افزایش دهد.
قابلیت تنظیم
برخی از پروتزهای پنجه پا قابلیت تنظیم دارند و می‌توانند با نیازهای فرد منطبق شوند. این ویژگی به فرد کمک می‌کند تا گام‌هایی متعادل بردارد و راحت‌تر مسافت‌های طولانی بپیماید و یا فعالیت‌های روزمره را انجام دهد.
سبک و زیبا
وزن و ظاهری زیبا از دیگر فاکتورهای مهم برای این اندام‌های مصنوعی هستند. پروتز پنجه پا باید سبک و زیبا باشد تا فرد ضمن احساس راحتی، اعتماد به نفس نیز داشته باشد. در این بخش تطابق رنگ پروتز با پوست بدن فرد می‌تواند به زیبایی ظاهری کمک کند.
انواع پروتز پنجه پا بر اساس عملکرد
تقسیم بندی پروتزهای پنجه پا بر اساس عملکرد، بسیار متنوع است بنابراین انتخاب آن با صلاحدید متخصص ارتوپدی و بر اساس شرایط و نیازهای فرد صورت می‌گیرد. در ادامه به بررسی انواع این اندام مصنوعی می‌پردازیم.
پروتز پنجه فاقد مفصل (SACH)
پروتزهای پنجه بدون مفصل یا Solid Ankle Cushion Heel که به اختصار با نام SACH هم شهرت دارند یکی از انواع ساده و متداول پروتز پنجه پا است. همانطور که از نام این پروتزها پیداست، مچ پا تحرکی ندارد و به جای آن یک بالشتک در پاشنه قرار دارد که وظیفه جذب ضربه را بر عهده می‌گیرد. این نوع پروتزها ساختاری ساده دارند و تمام نیازهای اولیه برای راه رفتن فرد را فراهم می‌کنند.
از جمله مزایای آنها می‌توان به ضد آب بودن، دوام بالا، قیمت پایین و استحکام مناسب اشاره داشت. البته در کنار این مزایا معایبی نیز دارند که شامل عدم امکان خم شدن، عدم تنظیم ارتفاع پاشنه و احتمال افزایش فشار روی پای سالم هستند.
پروتز پنجه پای مفصل‌دار
پنجه‌های مفصل‌دار ضمن آنکه ظاهری طبیعی‌تر در راه‌رفتن دارند، به واسطه کاهش فاصله زمانی بین تماس پاشنه و جلوی پنجه با زمین از خم شدن ناخواسته زانو هنگام راه رفتن جلوگیری می‌کنند. این نمونه به دو دسته تک محوره و چند محوره تقسیم‌بندی می‌شود.
پنجه‌های تک محوره
نمونه‌های تک محوره قابلیت خم و راست شدن مچ پا را دارند.
پنجه‌های چند محوره
این نمونه نیز به واسطه داشتن چند محور، علاوه بر خم و راست شدن، اجازه حرکت و کج شدن به طرفین را نیز به مچ می‌دهد. همین ویژگی آنها برای راه رفتن در سطوح ناهموار مناسب می‌کند.
پروتز پنجه میکروپروسسور: تحولی در پروتزهای پا برای افزایش تعادل و انعطاف‌پذیری
پروتز پنجه میکروپروسسور، یکی از پیشرفته‌ترین انواع پروتز پا است که با استفاده از سنسورهای هوشمند در ناحیه مچ، اطلاعات دریافتی از دیگر اندام‌ها را پردازش می‌کند و به کمک الگوریتم‌های پیشرفته، در مواجهه با شرایط مختلف بهینه‌ترین واکنش را نشان می‌دهد. این ویژگی باعث می‌شود کاربر در هنگام راه رفتن، تعادل بهتری داشته باشد و بتواند به‌راحتی بر روی سطوح مختلف حرکت کند. استفاده از پروتز پنجه میکروپروسسور به افراد امکان می‌دهد که زندگی فعال‌تر و راحت‌تری داشته باشند و با آسودگی بیشتری در سطح‌های مختلف حرکت کنند.
پروتز پنجه از نوع کربنی
پروتز پنجه پا کربنی یکی از جدیدترین و پیشرفته‌ترین انواع پنجه‌های مصنوعی است که به واسطه داشتن ویژگی‌ها و مزایای فراوان، جزو محبوب‌ترین گزینه‌ها محسوب می‌شود. این پروتزها دارای طراحی و جنس مناسبی هستند که قابلیت ذخیره و بازگردانی انرژی در حین راه رفتن را دارند. از دیگر مزایای آنها می‌توان به قابلیت نصب قطعات جذب ضربه و گشتاور آن اشاره داشت که منجر به کاهش فشار وارده به اندام باقی‌مانده می‌شوند.
فیبر کربن به دلیل ساختار خاص خود، وزن بسیار کم و مقاومت بالایی دارد. این ویژگی باعث می‌شود که پروتزهای ساخته شده از این ماده بسیار سبک و راحت باشند و در عین حال دوام خوبی نیز از خود نشان دهند. این پروتزها برای ورزش‌ها و فعالیت‌هایی مانند پیاده روی یا دوچرخه‌سواری گزینه مناسبی هستند.
انواع پروتز پنجه پا بر اساس قطع عضو
نوع دیگری از دسته‌بندی پروتزهای پنجه پا بر حسب ناحیه قطع عضو هستند که در نمونه‌های زیر تولید می‌شوند:
پنجه پا از متاتارسال تا نصفه پا
این نوع پروتز برای افرادی طراحی شده است که نیاز به پشتیبانی و جبران قطع عضو از متاتارسال (محل انگشتان) تا نصفه پا دارند. طراحی آنها به گونه‌ای است که قابلیت پوشش و حمایت کافی از مچ پا را داشته و امکان حرکت راحت را برای فرد فراهم می‌کند. بیشترین کاربرد این نوع پروتز در حفظ تعادل است.
جنس این پروتزها اغلب از سیلیکون است که منجر به فراهم شدن انعطاف‌پذیری لازم می‌شود. با توجه به ظرافت در ساخت، این نمونه بیشترین شباهت را به بافت طبیعی پوست دارد. از دیگر مزایای آن می‌توان به انطباق با پوست و عدم ایجاد حساسیت اشاره داشت.
پروتز چوپارت
نوع دیگر از انواع پروتزهای پا بر حسب ناحیه قطع عضو، پروتز چوپارت است که به طور ویژه برای افرادی که بخشی از پای خود را تا پاشنه از دست دادهاند طراحی شده است. طراحی این نمونه به گونه‌ای است پروتز به پنجه فرد متصل می‌شود و عملکرد طبیعی پا را تا حد ممکن بازسازی می‌کند.
پروتز سایم
پروتز سایم برای افرادی مناسب است که بخشی از پا تا مچ پا را از دست دادهاند. این پروتز به صورت محکم و ایمن به پای فرد متصل می‌شود و طراحی آن به گونه‌ای است که می‌تواند به حرکات طبیعی در پنجه پا کمک زیادی بکند. این پروتز از مواد مرغوب ساخته شده و با توجه به انعطاف‌پذیری و سبکی، به فرد در انجام فعالیت‌های روزمره یاری می‌رساند. لازم به ذکر است که پروتز سایم نیاز به تنظیمات تخصصی توسط کارشناس ارتز و پروتز (درمانگر ارتوپدی فنی) دارد.
فرآیند عمل پروتز پنجه پا: از مشاوره تا توانبخشی
عمل پروتز پنجه پا شامل چندین مرحله اساسی است که از مشاوره اولیه با پزشک متخصص آغاز شده و تا تنظیمات نهایی پروتز و دوره توانبخشی ادامه می‌یابد. مراحل این فرآیند به شرح زیر است:
1. مشاوره اولیه: بیمار با پزشک متخصص ملاقات می‌کند تا نیازها و اهداف خود را مورد بررسی قرار دهد. در این مرحله، اندازه‌گیری‌های دقیقی از پا انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که پروتز کاملاً متناسب با نیازهای فردی بیمار طراحی خواهد شد.
2. انتخاب پروتز: با توجه به نیازهای بیمار و توصیه‌های متخصص، نوع مناسب پروتز انتخاب می‌شود. انتخاب درست پروتز یکی از کلیدی‌ترین مراحل است تا بیمار از حداکثر راحتی و کارایی پروتز بهره‌مند شود.
3. آماده‌سازی پروتز: پس از انتخاب نوع مناسب، پروتز به‌صورت سفارشی و با توجه به اندازه‌ها و نیازهای خاص بیمار ساخته می‌شود.
4. عمل جراحی: نصب پروتز معمولاً تحت بیهوشی موضعی یا عمومی انجام می‌شود. در این مرحله، تیم جراحی پروتز را با دقت در محل مناسب نصب کرده و بررسی‌های لازم را انجام می‌دهد.
5. دوره توانبخشی: پس از عمل، بیمار به جلسات فیزیوتراپی و توانبخشی نیاز دارد تا بتواند به‌تدریج به کاربری پروتز عادت کند و با آن به راحتی راه برود.
جمع بندی
پروتز پنجه پا یک اندام مصنوعی است که برای جایگزینی قسمت از دست رفته پا استفاده می‌شود و به فرد کمک می‌کند تا توانایی حرکت و انجام فعالیت‌های روزمره خود را بازیابد. انواع پروتز برای پنجه پا شامل پنجه‌های بدون مفصل (SACH) و پنجه‌های مفصل‌دار هستند. نمونه SACH به دلیل ساختار ساده و قیمت مناسب برای افرادی با فعالیت کم مناسب‌اند؛ در مقابل نمونه مفصل‌دار به حرکت طبیعی‌تر پا کمک می‌کنند و برای افراد با فعالیت متوسط تا بالا مناسب است. نمونه مفصل‌دار به دو دسته تک محوره و چند محوره تقسیم می‌شود.
هر نوع پروتز دارای ویژگی‌ها و مزایای خاص خود است که برای انتخاب مناسب‌تر، نوع آن باید توسط پزشک متخصص انتخاب شود. در صورتی که تمایل دارید از قیمت حدودی پروتز پنجه پا مطلع شوید پیشنهاد می‌کنیم مطلب زیر را مطالعه نمایید:
