بخش مهمی از ساختار ستون فقرات، مفاصل فاست هستند که به افراد این امکان را می‌دهند تا بتوانند از کمر بپیچند، بچرخند، خم شوند و حرکت کنند. این مفاصل که بین مهره‌های ستون فقرات قرار دارند هنگام حرکت ثابت هستند و به ثبات ستون فقرات نیز کمک می‌کنند. از علل شایع کمردرد، آرتروز مفصل فاست است که سندرم مفصل فاست نامیده می شود. با ما همراه باشید تا در این مقاله، علل بروز سندروم مفصل فاست و راههای تشخیصی آن را بررسی کنیم. یافتن علل و تشخیص دقیق، منجر به انتخاب راه درمانی درست خواهد شد.
سندرم مفصل فاست چیست؟
این سندرم زمانی رخ می‌دهد که مفاصل، معمولا بر اثر بروز آرتروز، فرسوده یا پاره شوند. مفاصل با ملتهب شدن و تحریک شدن واکنش نشان می‌دهند. این اتفاق به نوبه خود می‌تواند منجر به رشد خارهای استخوانی (استئوفیت) شود که حرکت مفصل را محدودتر کرده و همچنین به اعصابی که از نزدیکی مفاصل عبور می‌کنند، آسیب برساند.
مفاصل فاست سالم با وجود مایع سینوویال بسیار روان، روی یکدیگر به‌راحتی حرکت کنند. مایع سینوویال باعث کاهش اصطکاک هنگام حرکت می‌شود. هنگامی که این مایع کم شده یا از بین برود، مفاصل به‌جای لغزش، تقریبا روی یکدیگر ساییده می‌شوند. معمولا به‌علت افزایش سن یا ضربه، مفاصل فاست ممکن است آسیب ببینند. غضروف فرسوده می‌شود و ادامه فشار روی مفاصل باعث ساییدگی دیسک‌های بین مهره‌ها و فروپاشی بالقوه خواهد شد.
چه کسانی دچار سندروم مفصل فاست می‌شوند؟
سندرم مفصل فاست هم در مردان و هم در زنان رخ می‌دهد. این بیماری در سنین 40 تا 70 سالگی و در افرادی که مستعد ابتلا به آرتروز هستند بیشتر شایع است. همچنین ممکن است در افرادی که آسیب ستون فقرات داشته‌اند، بیشتر دیده شود.
این عارضه همچنین می‌تواند افراد جوان را به علت آسیب‌دیدگی یا استفاده بیش از حد تحت تاثیر قرار دهد. هنگامی که مفصل فاست آسیب می‌بیند، ممکن است باعث ناتوانی طولانی‌مدت یا دائمی شود.
بسیاری از پزشکان می‌گویند که اگر یک فرد به اندازه کافی عمر کند، ابتلا به سندرم مفصل فاست قطعی است.
علل بروز سندروم مفصل فاست
درد مفاصل فاست زمانی رخ می‌دهد که غضروف بین مفاصل فاست فرسوده‌شده و آسیب ببینند.
با افزایش سن، غضروف مفاصل تحلیل می‌روند. آسیب‌دیدگی، انجام حرکات تکراری، چاقی، وضعیت نامناسب بدن و سایر شرایط ستون فقرات که نحوه تراز و حرکت مفاصل فاست را تغییر می‌دهند، می‌توانند باعث بروز درد شوند.
آرتروز
تجزیه غضروف در مفاصل معمولا مربوط به سن است و اغلب در مفاصل بزرگ‌تر بدن مانند زانو و ران دیده می‌شود، اما می‌تواند هر مفصلی در بدن از جمله مفاصل فاست ستون فقرات را نیز درگیر کند.
صدمات
سقوط، آسیب‌های ورزشی، یا تصادف اتومبیل می‌تواند باعث آسیب به یک یا چند مفصل فاست شده و منجر به پدیدار شدن درد و سایر علائم شود.
کارهای سنگین و تکراری
انجام مداوم کارهایی که شامل بلند کردن اجسام سنگین، حرکات تکراری یا وضعیت نامناسب بدن هستند، می‌توانند باعث فرسودگی غضروف مفصل فاست شوند.
سن و جنسیت
درد مفاصل فاست در ناحیه کمر در افراد مسن (40 تا 70 سال) و در زنان شایع‌تر است.
وراثت
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد سندروم فاست که نوعی آرتریت است، ممکن است با ژنتیک مرتبط باشد. این بدان معناست که افرادی که اعضای خانواده‌شان درد مفاصل فاست دارند، احتمال بیشتری دارد که خودشان نیز به آن مبتلا شوند.
چاقی
خطر استئوآرتریت مفصل فاست در افرادی که BMI بین 25 تا 30 دارند سه برابر بیشتر است. درد مفاصل فاست در افرادی که BMI بین 30 تا 35 دارند پنج برابر بیشتر است.
از دیگر علل شایع سندرم مفصل فاست عبارتند از:
- انحطاط و ساییدگی ناشی از افزایش سن
- ضربه به کمر
- زمین خوردن
- عفونت
- شکستگی ستون فقرات
- تروما؛ مانند تصادف، سقوط یا آسیب ورزشی
سایر بیماری‌های ستون فقرات نیز می‌توانند مسائل را پیچیده‌تر کنند و باعث بدتر شدن درد ناشی از سندرم فاست شوند.
تشخیص سندرم مفصل فاست
تشخیص دقیق، تضمینی‌ست که پزشکان بتوانند بهترین گزینه‌های درمانی را ارائه دهند. قدم اول تشخیص ارزیابی علائم و شنیدن شرح‌حال بیمار است.
تشخیص دقیق سندرم فاست مستلزم مراجعه بیمار به پزشک فوق‌تخصص مغز و اعصاب، فوق‌تخصص ستون‌فقرات یا فوق‌تخصص درد است؛ زیرا که درد سندرم فاست می‌تواند شرایط دیگری مانند سیاتیک ناشی از فتق دیسک، آرتریت در لگن و سایر آسیب‌هایی که باعث کمردرد می‌شود را تقلید کند.
تشخیص اینکه چه چیزی منجر به سفتی، ضعف، درد یا علائم دیگر می‌شود، با گرفتن یک تاریخچه پزشکی کامل از جمله یافتن هرگونه آسیبی که ممکن است فرد داشته باشد شروع می‌شود.
شدت درد، مدت شروع علائم و همچنین تاثیر آن بر خواب، راه رفتن یا نشستن بیمار باید به‌طور کامل بررسی شود. شرح‌حالی کلیدی در مورد دردهای مفاصل فاست وجود دارد، آیا هنگامی که به عقب خم می‌شوید دردها اوج می‌گیرند؟ آیا هنگامی که به جلو خم می‌شوید دردها آرام می‌شوند؟ بررسی علائم بیماری استئوآرتریت ستون فقرات که منجر به آرتریت مفصل فاست می‌شوند ضروری است.
بیمار احتمالاً در ناحیه ستون فقرات و هنگام لمس، احساس حساسیت خواهد داشت. آزمایش‌های عصبی اولیه اغلب برای تشخیص هر گونه ضعف در عضلات انجام می‌شود.
سی‌تی اسکن
یک روش غیرتهاجمی است که از اشعه ایکس برای تولید تصویر سه بعدی از ستون فقرات استفاده می‌کند. سی‌تی اسکن جزئیات بیشتری مانند آناتومی استخوان را نسبت به اشعه ایکس نشان می‌دهد.
نوار عصب و عضله
الکترومیوگرافی و مطالعات هدایت عصبی (EMG/NCS)، برای اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی در اعصاب و عضلات استفاده شود. می توان از آن برای شناسایی آسیب یا فشرده‌سازی عصبی استفاده کرد.
ام آر آی (MRI)
تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) برای ایجاد تصویری از ستون فقرات استفاده می‌کند که دیسک‌ها، اعصاب، کانال نخاعی و سایر جزئیاتی را که معمولاً در عکس‌های اشعه ایکس قابل مشاهده نیستند، نشان می‌دهد. گاهی اوقات از تزریق ماده حاجب برای برجسته کردن بافت ها و ساختارهای خاص استفاده می‌شود تا جزئیات واضح‌تر شوند. MRI همچنین می تواند آسیب های قبلی را نشان دهد.
تصویربرداری ساده با اشعه ایکس
اشعه ایکس معمولاً می‌تواند استخوان‌های شکسته یا مهره‌های آسیب دیده را نشان دهد، اما نمی‌تواند مشکلات بافت نرم مانند برآمدگی دیسک‌ها یا مشکلات عضلات یا رباط‌ها را نشان دهد.
تزریق در مفصل
تزریق به مفصل فاست با یک مسکن، گاهی همراه با کورتیزون (استروئیدی برای کاهش التهاب)، ممکن است به عنوان یک آزمایش تشخیصی باشد. در برخی موارد قابلیت درمانی نیز دارد. اگر درد پس از تزریق کاهش یابد، ممکن است مفصل فاست به عنوان منبع درد تایید شود. اگر تزریق هیچ تسکینی نداشته باشد، ممکن است به این معنی باشد که سندرم مفصل فاست علت اصلی نیست.
در نتیجه
اگر علائم دردهای مرتبط به سندروم مفصل فاست را تجربه می‌کنید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرده تا با بررسی علل بروز و تشخیص به‌موقع، بتوان دردها را به‌موقع کنترل کرد.
