استئونکروز اختلالی‌ست که در آن به استخوان خون کافی نمی‌رسد و در نتیجه ابتدا شکستگی‌های کوچکی ایجاد می‌شود که در نهایت می‌تواند باعث فروپاشی قسمتی از استخوان شود. خونرسانی ناکافی به استخوان ممکن است در نتیجه شکستگی یا دررفتگی، مصرف بیش از حد الکل، استفاده طولانی‌مدت از کورتیکواستروئیدها یا بیماری‌های خاصی باشد که جریان خون را مختل می‌کنند. این عارضه می‌تواند در مفاصل متعددی رخ دهد اما بیشتر مفاصل ران و زانو را درگیر می‌کند. درمان مناسب استئونکروز جهت جلوگیری از زوال بیشتر مفصل ضروری است. در صورت عدم درمان، اکثر بیماران در عرض دو سال دچار دردهای بسیار شدید و محدودیت‌های حرکتی خواهند شد. اگرچه فیزیوتراپی و انجام تمرینات ورزشی به‌تنهایی نمی‌تواند استئونکروز را درمان کند، اما می‌تواند پیشرفت بیماری را کند کرده و درد همراه آن را کاهش دهد. با ما در این مقاله همراه باشید تا در ادامه حرکات اصلاحی در استئونکروز، تمرین‌های مرتبط و روش‌های انجام آن‌ها را بررسی کنیم.
حرکات اصلاحی در استئونکروز پس از جراحی
جهت حفظ تحرک مفاصل تمرینات غیرفعال و فعال باید شروع شود. تمرینات غیرفعال شامل حرکات لگن و تمرینات کششی است. تمرینات فعال از حرکات سه بعدی مفصل ران تشکیل شده است و می‌توان آن‌ها را در حالت ایستاده، نشسته روی صندلی یا در حالت درازکش نیز انجام داد.
در مرحله دوم، تمرینات تقویتی نیز اضافه می‌شود. این تمرینات روی قوت‌گیری ماهیچه‌های لگن و ران تمرکز می‌کنند و نقش حمایتی دارند.
برای بهبود عملکرد اجرای تمرینات استقامتی در مرحله پیشرفته‌تر درمان نیز بسیار حائزاهمیت است. تمرینات استقامتی را می‌توان با راه رفتن روی تردمیل یا دوچرخه ثابت به‌دست آورد.
انجام ورزش‌ها یا فعالیت‍های بدنی که فشاری به مفاصل تحمیل نمی‌کنند نیز توصیه می‌شود، به‌ویژه برای کسانی که در مراحل پیشرفته استئونکروز هستند.
آب‌درمانی
از اولین قدم‌های درمانی راه رفتن آرام در استخر و شناور بودن است. این کار می‌تواند باعث تسکین ناحیه دردناک و همچنین بهبود دامنه حرکتی شود.
دوچرخه ثابت
دوچرخه ثابت یکی از نمونه حرکات اصلاحی در استئونکروز است که فشاری مضاعفی روی مفاصل وارد نمی‌کند. یکی دیگر از نکات مثبت و فواید این تمرینات کاهش وزن است. اگر چاقی عاملی در ایجاد استئونکروز باشد، این تمرینات می‌توانند کمک‌کننده باشند.
دوچرخه ثابت می‌تواند دامنه حرکتی را بهبود بخشد. برنامه انجام این تمرین، اغلب بعد از عمل جراحی تعویض مفصل، در اوایل هفته اول یا دوم پس از جراحی گنجانده می‌شود. باید توجه داشت که حتما تحت‌نظر فیزیوتراپیست این کار انجام شود تا موجب فشار به نواحی دیگر بدن نشود.
در اوایل تمرین می‌توان صندلی دوچرخه را بالاتر تنطیم کرد تا میزان خم شدن بدن محدود شود. ممکن است در ابتدا فقط بتوانید به‌صورت جزئی رکاب بزنید که بسیار طبیعی است با بهبود حرکت صندلی را نیز می‌توان به‌تدریج پایین آورد.
دوچرخه‌سواری روی دوچرخه ثابت برای افزایش دامنه حرکتی باید به‌آرامی انجام شود. در طول فاز پیشرفت دامنه حرکتی هیچ مقاومتی روی رکاب زدن دوچرخه نباید وجود داشته باشد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی ممکن است در مراحل اولیه استئونکروز مفید باشد. هدف فیزیوتراپی حفظ عملکرد، کاهش آسیب بیشتر به استخوان و درمان درد است. اقدامات توانبخشی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تمریناتی برای حفظ دامنه حرکتی
- تحریک الکتریکی ناحیه آسیب‌دیده
- محدود کردن فعالیت‌هایی که باعث فشار روی مفاصل می‌شوند
تمرین “راه رفتن با کش”
انجام این حرکات اصلاحی در استئونکروز جهت عضله‌سازی در قسمت باسن و پایین‌تنه است، همچنین موجب تقویت عضلات و فشرده‌سازی آن‌ها می‌شود.
تقویت این عضلات به بهبود فعالیت در قسمت ران و باسن کمک می‌کند. ضعیف بودن عضلات این منطقه از بدن امری رایج است زیرا اکثر افراد عضله چهار سر ران و همسترینگ ضعیفی دارند.
برای انجام این تمرین کِش ورزشی را در اطراف هر دو مچ پا قرار دهید. هرچه بند را بالاتر از مچ پای خود قرار دهید، حرکت آسان‌تر خواهد بود. مکانی را انتخاب کنید که به شما این امکان را می‌دهد تا بتوانید گام‌های بزرگ و بلند بردارید. در این حالت باید احساس کنید که به عضلات تا حدی فشار وارد می‌شود.
تمرین “پا خوابیده با کش”
- روی زمین به‌پشت بخوابید.
- زانوهایتان خم باشد.
- کش را دور زانوها بی‌اندازید.
- سعی کنید که زانوها را از یکدیگر دور کنید.
- این کار را تا جایی انجام دهید که فشار بیش‌از حدی احساس نشود.
- این حرکت را در سه ست و هر بار 10 الی 15 بار انجام دهید.
جهت آشنایی با خدمات کلینیک پاسارگاد در استئونکروز کلیک کنید.
نتیجه‌گیری
حتما در مورد انجام دادن یا ندادن انواع ورزش‌ها و حرکات اصلاحی در استئونکروز که برای شما مناسب هستند با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
تمامی حرکات ورزشی باید تا جایی ادامه پیدا کنند که مفاصل خسته نشده و احساس دردی وجود نداشته باشد.
