سندرم مفصل فاست وضعیتی خسته‌کننده است. دردهایی غیرقابل پیش بینی در کمر و گردن که میتواند کیفیت زندگی را کاهش دهد و فرد را از انجام کارهایی که دوست دارد، بازدارد. شناخت کافی در مورد سندروم مفصل فاست و شناخت علائم و نشانه‌های آن، میتواند ما را در پیدا کردن بهترین روش درمانی هدایت کند. با ما همراه باشید تا با سندروم مفصل فاست و علائم و نشانه‌های آن بیشتر آشنا شوید.
آناتومی مفصل فاست
ستون فقرات انسان از استخوان‌هایی مجزا به نام مهره تشکیل شده است. این استخوان‌های کوچک روی هم چیده شده‌اند. هر مهره از سه قسمت تشکیل شده است، یک دیسک بزرگ و دو برآمدگی در پشت آن که به آنها فاست می‌گویند. این ساختار یک سه‌پایه را تشکیل می‌دهد که به ستون فقرات ثبات و انعطاف‌پذیری می‌بخشد.
مفاصل فاست به کمر و گردن اجازه می‌دهند که به جلو و عقب خم شوند و در عین حال بروز آرتروز در این مفاصل یکی از دلایل رایج دردهای مربوط به ستون فقرات است.
مفاصل فاست واقع در ستون فقرات کمر بیشتر مستعد ابتلا به سندرم مفصل فاست هستند؛ زیرا ستون فقرات کمر بیشترین وزن و فشار را تحمل می‌کند. با این حال مفاصل فاست واقع در ستون فقرات گردن و قفسه سینه نیز ممکن است دچار دردهای مزمن شوند.
بیشترین محل درد مفصل فاست در ستون فقرات کمر در سطوح L4-L5 و سپس L5-S1 است.
سندرم مفصل فاست میتواند باعث ایجاد درد مزمن در هر ناحیه از ستون فقرات شود، از گردن تا کمر. دردهای این ناحی میتواند سبک زندگی را محدود کند.
سندرم مفصل فاست یک بیماری شبیه به آرتریت ستون فقرات است که میتواند منبع مهم دردهای کمر و گردن باشد. بروز این اتفاق به‌دلیل تغییرات دژنراتیو در مفاصل بین مهره‌های ستون فقرات ایجاد می‌شود.
سندروم مفصل فاست چیست؟
کمردرد یکی از شایع‌ترین شکایات پزشکی در سراسر جهان است و سندرم مفصل فاست نیز یکی از علل شایع کمردرد است.
مفاصلی که هر یک از مهره‌های ستون فقرات را به یکدیگر متصل می‌کنند، به‌عنوان مفاصل فاست شناخته می‌شوند.
هنگامی که این مفاصل به دلیل آسیب یا آرتروز متورم شوند، درد ایجاد می‌شود. اگر مفصل آسیب‌دیده در گردن باشد، ممکن است باعث سردرد و مشکل در حرکت سر شود. اگر در پشت کمر و قفسه‌سینه باشد، ممکن است باعث درد در ناحیه کمر، باسن یا ران شود.
وظیفه مفاصل فاست، ایجاد ثبات بین دیسک و مهره‌های ستون فقرات هنگام حرکت است. انحطاط یا آسیب به هریک از این اجزا، مهره‌ها، دیسک‌ها و فاست‌ها، بر دیگری تأثیر می‌گذارد.
اثرات پیری یا آسیب‌های تروماتیک میتواند به مفاصل فاست کمر آسیب برساند و علت اصلی کمردرد باشد. دردهای ناشی از بروز آسیب به مفاصل فاست، به‌عنوان سندرم مفصل فاست شناخته می‌شود.
آرتروز مفاصل فاست
وجه‌های مهره‌ها در مفاصل فاست به یکدیگر متصل می‌شوند. هر مفصل با غضروف پوشانده شده و دارای یک مایع، سینوویال روان‌کننده در داخل یک کپسول مفصلی است. هنگامی که مفاصل فاست سالم هستند به راحتی سُر می‌خورند و اجازه می‌دهند کمر و گردن خود را بدون درد حرکت دهیم. مفاصل فاست سالم همچنین ستون فقرات را ثابت نگه می‌دارند و از خم شدن و پیچش بیش از حد آن جلوگیری می‌کنند.
مفاصل فاست دقیقاً مانند سایر مفاصل بدن می‌توانند تحت‌تأثیر آرتریت قرار گیرند. تغییرات دژنراتیو در ستون فقرات ممکن است باعث شود وزن بدن به طور نامتوازن به مفاصل فاست منتقل شود.
علامت اصلی سندروم مفصل فاست درد قابل توجه کمر و گردن است. درد ناشی از تغییرات دژنراتیو در مفاصل فاست است. به عبارت دیگر غضروف در مفاصل فاست شکسته و ملتهب می‌شود. آسیب به غضروف باعث ساییدگی استخوان‌های مفصل می‌شود که منجر به علائمی مانند درد، تورم و سفتی خواهد شد.
خوشبختانه تزریق‌های تشخیصی می‌توانند محل درد را مشخص کرده و پزشک با انجام درمان‌های غیرجراحی و کم‌تهاجمی درد را مدیریت کرده و دامنه حرکتی سالم را بازگرداند.
چه کسانی دچار سندروم مفصل فاست می‌شوند؟
سندرم مفصل فاست هم در مردان و هم در زنان رخ می‌دهد. این بیماری در سنین 40 تا 70 سالگی و در افرادی که مستعد ابتلا به آرتروز هستند بیشتر شایع است. همچنین ممکن است در افرادی که آسیب ستون فقرات داشته‌اند، بیشتر دیده شود.
این عارضه همچنین میتواند افراد جوان را به علت آسیب‌دیدگی یا استفاده بیش از حد تحت تاثیر قرار دهد. هنگامی که مفصل فاست آسیب می‌بیند، ممکن است باعث ناتوانی طولانی‌مدت یا دائمی شود.
بسیاری از پزشکان می‌گویند که اگر یک فرد به اندازه کافی عمر کند، ابتلا به سندرم مفصل فاست قطعی است.
علل بروز سندروم مفصل فاست
درد مفاصل فاست زمانی رخ می‌دهد که غضروف بین مفاصل فاست فرسوده‌شده و آسیب ببینند.
با افزایش سن، غضروف مفاصل تحلیل می‌روند. آسیب‌دیدگی، انجام حرکات تکراری، چاقی، وضعیت نامناسب بدن و سایر شرایط ستون فقرات که نحوه تراز و حرکت مفاصل فاست را تغییر می‌دهند، می‌توانند باعث بروز درد شوند.
آرتروز
تجزیه غضروف در مفاصل معمولا مربوط به سن است و اغلب در مفاصل بزرگ‌تر بدن مانند زانو و ران دیده می‌شود، اما میتواند هر مفصلی در بدن از جمله مفاصل فاست ستون فقرات را نیز درگیر کند.
صدمات
سقوط، آسیب‌های ورزشی، یا تصادف اتومبیل میتواند باعث آسیب به یک یا چند مفصل فاست شده و منجر به پدیدار شدن درد و سایر علائم شود.
کارهای سنگین و تکراری
انجام مداوم کارهایی که شامل بلند کردن اجسام سنگین، حرکات تکراری یا وضعیت نامناسب بدن هستند، می‌توانند باعث فرسودگی غضروف مفصل فاست شوند.
سن و جنسیت
درد مفاصل فاست در ناحیه کمر در افراد مسن (40 تا 70 سال) و در زنان شایع‌تر است.
وراثت
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد سندروم فاست که نوعی آرتریت است، ممکن است با ژنتیک مرتبط باشد. این بدان معناست که افرادی که اعضای خانواده‌شان درد مفاصل فاست دارند، احتمال بیشتری دارد که خودشان نیز به آن مبتلا شوند.
چاقی
خطر استئوآرتریت مفصل فاست در افرادی که BMI بین 25 تا 30 دارند سه برابر بیشتر است. درد مفاصل فاست در افرادی که BMI بین 30 تا 35 دارند پنج برابر بیشتر است.
از دیگر علل شایع سندرم مفصل فاست عبارتند از:
- انحطاط و ساییدگی ناشی از افزایش سن
- ضربه به کمر
- زمین خوردن
- عفونت
- شکستگی ستون فقرات
- تروما؛ مانند تصادف، سقوط یا آسیب ورزشی
سایر بیماری‌های ستون فقرات نیز می‌توانند مسائل را پیچیده‌تر کنند و باعث بدتر شدن درد ناشی از سندرم فاست شوند.
علائم رایج سندروم مفصل فاست
علامت اصلی سندرم مفصل فاست درد است. در صورت وجود هر یک از علائم زیر، احتمالا از درد سندروم مفصل فاست رنج می‌برید:
- کمردرد یا گردن‌درد غیرقابل پیش بینی
- بدتر شدن درد هنگام خم‌شدن یا پیچیدن
- کاهش یافتن درد هنگام تغییر وضعیت
- احساس دردهای مبهم و بعضا ارجاعی روی ستون فقرات که به قسمت‌های پایین کمر و باسن نیز گسترش می‌یابد. (به‌ندرت تا زانوها کشیده می‌شوند)
- دردهای متناوب (دردها به‌صورت دوره‌ای، بدون هیچ رویداد تحریک‌کننده یا علت آشکاری، می‌آیند و می‌روند)
- بروز درد، پس از نشستن در یک وضعیت برای مدت طولانی (مثلاً در طول یک ماشین سواری طولانی)
- تشدید درد با ایستادن و عدم تحرک طولانی‌مدت
- حساسیت به لمس روی ناحیه آسیب‌دیده
*نکته: ویژگی بارز درد مفصل فاست این است که با خم شدن به جلو تسکین می‌یابد. این به این دلیل است که وضعیت خم شدن ستون فقرات (خم شدن به جلو) فشار را از روی مفاصل فاست برمی‌دارد.
نشانه‌های کلی سندروم مفصل فاست در ستون فقرات
درد مفاصل فاست علائم متفاوتی را بر اساس ناحیه ستون فقرات درگیر، ایجاد می‌کند.
سندرم مفصل فاست گردن
سندرم مفصل فاست در گردن میتواند موجب بروز درد گردن و شانه شود. دامنه حرکتی را محدود کرده و چرخش سر دشوار خواهد شد. در برخی موارد، سندرم مفصل فاست در ستون فقرات گردن، ممکن است باعث شروع سردرد شود.
سندرم مفصل فاست قفسه سینه
سندرم مفصل فاست قفسه سینه میتواند باعث درد در قسمت میانی کمر شود و ممکن است دامنه حرکتی را محدود کند.
سندرم مفصل فاست کمر
کمردرد معمولاً به دلیل بروز سندرم مفصل فاست ایجاد می‌شود. ممکن است در ناحیه کمر و گاهی اوقات در باسن یا ران درد احساس شود (دردها معمولاً از زانو پایین‌تر نمی‌روند).
التهاب این مفاصل میتواند باعث سفتی و دشواری در راست ایستادن و بلند شدن از روی صندلی شود.
درد با شروع حرکت، شایع‌ترین علامت بروز این سندروم است. این وضعیت ممکن است باعث شود که فرد به حالت خمیده راه برود.
سندرم مفصل فاست چه احساسی دارد؟
افراد مبتلا به این عارضه معمولا شکایت دارند که درد و سفتی مرتبط با این عارضه میتواند صاف ایستادن یا بلند شدن از صندلی را دشوار کند؛ زیرا موجب کاهش انعطاف‌پذیری مهره‌های بدن خواهد شد.
فرد ممکن است خمیده راه برود. علائم خاص بستگی به این دارد که مفصل آسیب دیده در کجا قرار دارد و چه ریشه‌های عصبی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
در صورت وجود علائم، چه باید کرد؟
اگر علائم شدید است یا با درمان‌های خانگی بهبود نمی‌یابد، حتما باید جهت درمان، به پزشک متخصص مراجعه کرد.
تشخیص سندرم مفصل فاست
تشخیص دقیق، تضمینی‌ست که پزشکان بتوانند بهترین گزینه‌های درمانی را ارائه دهند. قدم اول تشخیص ارزیابی علائم و شنیدن شرح‌حال بیمار است.
تشخیص دقیق سندرم فاست مستلزم مراجعه بیمار به پزشک فوق‌تخصص مغز و اعصاب، فوق‌تخصص ستون‌فقرات یا فوق‌تخصص درد است؛ زیرا که درد سندرم فاست میتواند شرایط دیگری مانند سیاتیک ناشی از فتق دیسک، آرتریت در لگن و سایر آسیب‌هایی که باعث کمردرد می‌شود را تقلید کند.
تشخیص اینکه چه چیزی منجر به سفتی، ضعف، درد یا علائم دیگر می‌شود، با گرفتن یک تاریخچه پزشکی کامل از جمله یافتن هرگونه آسیبی که ممکن است فرد داشته باشد شروع می‌شود.
شدت درد، مدت شروع علائم و همچنین تاثیر آن بر خواب، راه رفتن یا نشستن بیمار باید به‌طور کامل بررسی شود. شرح‌حالی کلیدی در مورد دردهای مفاصل فاست وجود دارد، آیا هنگامی که به عقب خم می‌شوید دردها اوج می‌گیرند؟ آیا هنگامی که به جلو خم می‌شوید دردها آرام می‌شوند؟ بررسی علائم بیماری استئوآرتریت ستون فقرات که منجر به آرتریت مفصل فاست می‌شوند ضروری است.
بیمار احتمالاً در ناحیه ستون فقرات و هنگام لمس، احساس حساسیت خواهد داشت. آزمایش‌های عصبی اولیه اغلب برای تشخیص هر گونه ضعف در عضلات انجام می‌شود.
سی‌تی اسکن
یک روش غیرتهاجمی است که از اشعه ایکس برای تولید تصویر سه بعدی از ستون فقرات استفاده می‌کند. سی‌تی اسکن جزئیات بیشتری مانند آناتومی استخوان را نسبت به اشعه ایکس نشان می‌دهد.
نوار عصب و عضله
الکترومیوگرافی و مطالعات هدایت عصبی (EMG/NCS)، برای اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی در اعصاب و عضلات استفاده شود. می توان از آن برای شناسایی آسیب یا فشرده‌سازی عصبی استفاده کرد.
ام آر آی (MRI)
تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) برای ایجاد تصویری از ستون فقرات استفاده می‌کند که دیسک‌ها، اعصاب، کانال نخاعی و سایر جزئیاتی را که معمولاً در عکس‌های اشعه ایکس قابل مشاهده نیستند، نشان می‌دهد. گاهی اوقات از تزریق ماده حاجب برای برجسته کردن بافت ها و ساختارهای خاص استفاده می‌شود تا جزئیات واضح‌تر شوند. MRI همچنین می تواند آسیب های قبلی را نشان دهد.
تصویربرداری ساده با اشعه ایکس
اشعه ایکس معمولاً میتواند استخوان‌های شکسته یا مهره‌های آسیب دیده را نشان دهد، اما نمی‌تواند مشکلات بافت نرم مانند برآمدگی دیسک‌ها یا مشکلات عضلات یا رباط‌ها را نشان دهد.
تزریق در مفصل
تزریق به مفصل فاست با یک مسکن، گاهی همراه با کورتیزون (استروئیدی برای کاهش التهاب)، ممکن است به عنوان یک آزمایش تشخیصی باشد. در برخی موارد قابلیت درمانی نیز دارد. اگر درد پس از تزریق کاهش یابد، ممکن است مفصل فاست به عنوان منبع درد تایید شود. اگر تزریق هیچ تسکینی نداشته باشد، ممکن است به این معنی باشد که سندرم مفصل فاست علت اصلی نیست.
سخن آخر
اگر علائم دردهای مرتبط به سندروم مفصل فاست را تجربه می‌کنید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرده تا با بررسی علل بروز و تشخیص به‌موقع، بتوان دردها را به‌موقع کنترل کرد.
اگر علائم دردهای مرتبط به سندروم مفصل فاست را تجربه می‌کنید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرده تا با بررسی علل بروز و تشخیص به‌موقع، بتوان دردها را به‌موقع کنترل کرد.
