بیماری دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های ناشی از اختلالات متابولیکی بوده که در جوامع غربی جزو چهارمین علت مرگ‌ومیر محسوب می‌شود. افراد مبتلا به این عارضه هم از نظر هزینه درمان و هم از نظر مشکلات جسمانی تحت فشار هستند. این بیماری انواع مختلفی دارد و هر کدام از آنها میزان و نوع خطرات مختص به خود را دارند. افراد دیابتی بیش از دیگر افراد در معرض مشکلات قلبی عروقی و سکته‌های مغزی قرار می‌گیرند اما در صورتی که این بیماری تحت کنترل قرار بگیرد کیفیت زندگی فرد متفاوت شده و میزان چنین خطراتی کمتر خواهد شد.
طبقه‌بندی انواع بیماری دیابت
رایج‌ترین نشانه برای ابتلا به بیماری دیابت، قند خون بالا گزارش شده است. به طور طبیعی و در مقدار نرمال، قند خون برای فرد ناشتا باید حدود ۷۰ تا ۹۹ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر باشد. افراد با قند خون بالاتر یعنی حدود ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی‌گرم بر دسی لیتر به بالا، به دیابت مبتلا هستند یا در معرض خطر ابتلا به آن قرار دارند. انواع دیابت برحسب دلیل و شرایط فرد به دسته‌های زیر تقسیم‌بندی می‌شود:
پیش‌دیابت: فرصتی برای پیشگیری از دیابت
اگر آزمایش خون شما نشان داده که در مرحله پیش‌دیابت قرار دارید، باید بدانید این یک هشدار جدی است، اما خبر خوب اینجاست که هنوز می‌توانید جلوی پیشرفت آن را بگیرید. پیش‌دیابت به معنای افزایش سطح گلوکز در خون است اما هنوز به دیابت نوع ۲ تبدیل نشده است. این مرحله یک فرصت طلایی برای اصلاح سبک زندگی، تغذیه سالم و افزایش فعالیت بدنی است. اگر این اقدامات را جدی نگیرید، خطر ورود به مرحله دیابت نوع ۲ بسیار بالا خواهد بود. تغییرات ساده اما مؤثر در رژیم غذایی و فعالیت‌های روزمره می‌تواند مسیر زندگی شما را تغییر دهد.
دیابت نوع ۱
دیابت نوع ۱ به دلیل تخریب خودایمنی سلول‌های بتا در پانکراس ایجاد می‌شود که معمولاً باعث کمبود مطلق انسولین در بدن می‌گردد؛ گرچه عوامل ژنتیکی می‌توانند در افزایش احتمال ابتلا به این نوع دیابت را داشته باشند اما این بیماری عمدتاً به عنوان یک بیماری خودایمنی شناخته می‌شود، نه صرفاً یک بیماری ژنتیکی.
دیابت نوع ۲
این نوع دیابت به دلیل کاهش تدریجی ترشح انسولین توسط سلول‌های بتا پانکراس رخ می‌دهد که خود این اتفاق معمولاً بر اثر مقاومت به انسولین رخ می‌دهد. در دیابت نوع ۲ هر دو عامل کاهش ترشح انسولین و افزایش مقاومت به انسولین نقش دارند. در مراحل اولیه، بدن ممکن است با افزایش تولید انسولین سعی کند مقاومت به انسولین را جبران کند اما به مرور سلول‌های بتا خسته شده و توانایی خود را از دست می‌دهند.
دیابت نوع ۲ بیشتر تحت تأثیر عوامل ارثی و محیطی قرار دارد و بسیار شایع‌تر از نوع ۱ می‌باشد؛ می‌توان گفت بیش از ۹۰٪ انواع بیماری دیابت مربوط به دیابت نوع ۲ می‌باشد.
دیابت بی‌مزه: اختلالی نادر و چالش‌برانگیز
دیابت بی‌مزه نوعی بیماری نادر و مادرزادی است که به دلیل اختلال در عملکرد غدد درون‌ریز بدن ایجاد می‌شود. این بیماری که با علائمی مانند تشنگی شدید و دفع بیش از حد ادرار رقیق شناخته می‌شود، درمان قطعی ندارد، اما مدیریت آن امکان‌پذیر است. دیابت بی‌مزه ناشی از نقص در تولید هورمون وازوپرسین یا اختلال در عملکرد آن است. تشخیص دقیق این بیماری نیازمند مراجعه به متخصص غدد و انجام آزمایش‌های تخصصی است. در صورت مشاهده علائم مرتبط، بهتر است هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید تا روند درمان و کنترل بیماری آغاز شود.
دیابت بارداری
این نوع دیابت نیز در سه ماهه دوم یا سوم بارداری تشخیص داده می‌شود و قبل از بارداری به وضوح آشکار نیست. نقل قول از وب‌سایت CDC:
Gestational diabetes usually goes away after you give birth. But having a history of gestational diabetes increases your risk for type 2 diabetes. The baby is also more likely to have obesity as a child or teen, and to develop type 2 diabetes later in life.
برداشت فارسی نقول قول: دیابت بارداری معمولاً پس از زایمان از بین می‌رود اما داشتن سابقه دیابت بارداری خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد. همچنین در چنین شرایطی احتمال ابتلای نوزاد به چاقی در دوران کودکی یا نوجوانی و ابتلا به دیابت نوع ۲ در مراحل بعدی زندگی بیشتر است.
انواع خاص بیماری دیابت
انواع خاصی از دیابت به دلایل دیگری مانند سندرم‌های دیابت مونوژنیک (مانند دیابت نوزادی و دیابت جوانی)، بیماری‌های پانکراس برون‌ریز (مانند فیبروز کیستیک و پانکراتیت) و دیابت ناشی از داروها یا مواد شیمیایی (مانند استفاده از گلوکوکورتیکوئیدها در درمان HIV/AIDS یا پس از پیوند عضو) به وجود می‌آیند.
خطراتی که بیماران دیابتی را تهدید می‌کند
افراد دیابتی در معرض خطرهای جدی هستند چرا که این بیماری اثرات زیادی بر روی اعضای بدن می‌گذارد و می‌تواند منجر به بروز دیگر بیماری‌های بینایی، کلیه و سایر اندام‌های بدن شود. کم تحرکی، تغذیه نامناسب، چاقی یا انجام ندادن به موقع آزمایش‌های دوره‌ای به‌خصوص برای افراد بالای چهل سال می‌تواند باعث ایجاد ریسک و خطر برای مبتلایان به دیابت شود. علاوه بر این موارد استعمال دخانیات نیز روند شیوع این بیماری و حتی زخم‌های ناشی از آن را افزایش می‌دهد. در ادامه به بررسی این خطرات می‌پردازیم:
- کمای دیابتی: این عارضه به عنوان یکی از خطرناک‌ترین عوارض ثبت شده بیماری دیابت تا به امروز است. در این حالت فرد هوشیاری خود را به دنبال افزایش قند خون یا کاهش شدید آن از دست می‌دهد و ممکن است در موارد حادتر، منجر به مرگ فرد مبتلا به دیابت شود.
- زخم پای دیابتی: عارضه دیگری است که به اعصاب پای فرد آسیب می‌زند. این عارضه در موارد حادتر می‌تواند زخم‌های شدید به‌همراه بیاورد و حتی منجر به قطع انگشتان یا بخش‌های بزرگی از پا شود.
- بیماری‌های قلبی عروقی: به طور میانگین حدود ۳۰ درصد از افراد مبتلا به دیابت درگیر مشکلات قلبی عروقی می‌شوند. ۲۱ درصد افراد دچار مشکلات عروق کرونر شده و حدود ۷ درصد از آنها احتمال سکته مغزی خواهند داشت.
- بیماری‌های دهان و لثه: این نوع بیماری‌ها خصوصاً در افراد دیابتیک که بهداشت را رعایت نمی‌کنند به وفور دیده می‌شود.
سایر خطرات بیماری دیابت عبارتند از:
- مشکلات کلیوی
- آسیب به بینایی و شنوایی
- آسیب به پوست
- ابتلا به بیماری‌های روحی و افسردگی
- زوال عقل و آلزایمر
زخم پای دیابتی
یکی از اختلالات ثبت‌شده برای افراد مبتلا به دیابت، گردش خون ضعیف است. در این افراد خون به طور مؤثر در بدن به خصوص در پا جریان پیدا نمی‌کند و همین ضعف در گردش خون باعث کاهش سرعت در بهبود زخم‌ها می‌شود. همچنین بالا بودن سطح گلوکز در خون نیز روند بهبود زخم‌های پای دیابتی را با مشکل مواجه می‌کند. بنابراین برای جلوگیری از ابتلا به این زخم‌ها و یا بهبود سریع آنها مدیریت قند خون اهمیت بالایی دارد.
در موارد حادتر آسیب عصبی ناشی از بیماری دیابت می‌تواند منجر به از دست رفتن حس لامسه در پا شود؛ همچنین سوزن سوزن شدن پوست پا در افراد دیابتی نشانه اولیه‌ای برای آسیب اعصاب محیطی محسوب می‌شود. در ادامه به طبقه‌بندی بیماران دیابتی بر اساس میزان خطر ابتلا به زخم پای دیابتی می‌پردازیم:
افرادی که در معرض خطر نیستند
دسته نخست افراد دیابتی هستند که کاهش حس در پا را احساس می‌کنند اما هنوز حس پا به طور کامل از بین نرفته است. این افراد می‌توانند با چکاپ سالیانه و ویزیت به موقع توسط پزشک، از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند. همچنین با کنترل قند خون و توقف فعالیت‌های خطرناک مانند سیگار کشیدن یا کم تحرکی و همچنین پوشیدن کفش‌های مناسب مانع رشد بیماری شوند.
افراد در معرض خطر کم
دسته دوم افرادی هستند که حس در پاهای آنها ازبین‌رفته ولی زخمی در این ناحیه ندارند. این افراد کمتر در معرض خطر هستند اما باید هر شش ماه یک بار توسط پزشک ویزیت شوند. افراد این دسته برای جلوگیری از پیشرفت بیماری باید به طور روزانه از پاهای خود مراقبت کنند، آنها را شستشو دهند و سعی کنند از کفش‌های مناسب و راحت برای فعالیت‌های روزانه خود استفاده کنند. مراقبت از پا در این افراد بسیار مهم است و می‌تواند تا حد زیادی از پیشرفت و خطرناک شدن زخم جلوگیری کند. استفاده از کفی طبی می‌تواند کمک زیادی به حفظ سلامت پا داشته باشد.
افراد در معرض خطر متوسط
در این گونه افراد ضمن از بین رفتن حس در ناحیه پا، شاهد تغییر شکل پا یا محدودیت حرکت مفاصل هستیم؛ درنتیجه این افراد برای جلوگیری از پیشرفت این نشانه‌ها باید هر سه ماه یک‌بار توسط پزشک معاینه و ویزیت شوند. این دسته از افراد باید در انتخاب کفش و محافظت از پای خود نهایت دقت را داشته باشند و حتماً از کفش‌ها و کفی‌های طبی که با شکل پای آنها تطبیق دارد استفاده کنند. معمولاً برای این افراد کفش‌های خاصی توصیه می‌شود که طول آنها حدود ۴ سانتی‌متر بیشتر از طول پای فرد می‌باشد. این فضای اضافه کمک می‌کند تا هیچ‌گونه فشاری به مفاصل یا پوست پا وارد نشود.
افراد در معرض خطر شدید
دسته آخر از طبقه بندی بیماران دیابتی در معرض خطر، افرادی هستند که ضمن نداشتن حس در ناحیه پا دارای زخم قبلی نیز هستند. این افراد هر ماه یا نهایتاً هر دو ماه یک‌بار حتماً باید به پزشک مراجعه کنند تا از پیشرفت زخم‌ها جلوگیری شود.
چه افرادی بیشتر در معرض خطر زخم‌های دیابتی قرار می‌گیرند؟
همانطور که در طبقه بندی بیماران دیابتی در معرض خطر مشاهده کردیم افرادی که بیماری دیابت در آنها تا مراحل حاد پیش رفته است در معرض خطرات جدی قرار می‌گیرند.
معمولاً افرادی که بالای ۱۰ سال به دیابت مبتلا هستند، در معرض خطرات بیشتری قرار می‌گیرند. همچنین افرادی که کنترل قند خون در آنها ضعیف است یا به طور روزانه چکاپ انجام نمی‌دهند و در تغذیه خود دقت لازم را ندارند، می‌توانند در دسته افراد پرخطر قرار بگیرند. در دیگر موارد افرادی که دچار عوارض قلبی عروقی یا کلیوی هستند نیز در زمره افراد در معرض خطر قرار می‌گیرند که بیشتر باید برای سلامت خود تلاش کنند.
دسته‌بندی زخم پای بیماران دیابتی
زخم پایی که در افراد دیابتی به وجود می‌آید براساس عمق و وسعت به پنج گروه مختلف تقسیم می‌شود. گروه‌های یک تا سه دارای زخم‌های سطحی هستند که فقط با کاهش حس و درگیری اعصاب پا مرتبط است:
- افراد گروه یک تنها زخم سطحی در پوست دارند.
- افراد گروه دو زخمی با عمق کم دارند که تا تاندون، استخوان، ربات یا مفصل هم می‌تواند پیش رود.
- افراد گروه سه دارای آبسه و عفونت استخوانی هستند.
این گروه از زخم‌ها با بستری شدن در بیمارستان و یا تحت نظر پزشک به صورت سرپایی درمان می‌شوند اما زخم‌های گروه چهار و پنج با کاهش خون‌رسانی به پا در ارتباط‌ند:
- زخم‌های گروه چهار باعث سیاه شدن عضو در حد یک انگشت خواهند شد.
- زخم‌های گروه پنج می‌تواند سیاه شدن کل پا را دربر بگیرد.
زخم‌های گروه چهار و پنج برای جلوگیری و عدم پیشرفت نیاز به قطع کردن عضو دارند.
کفی طبی سفارشی برای بیماران دیابتی
همانطور که در بخش‌های قبلی گفته شد کفی طبی سفارشی که در کلینیک‌های ارتوپدی فنی طراحی و ساخته می‌شود، برای بیماران دیابتی به‌ویژه افرادی که دچار مشکلاتی مانند زخم پای دیابتی هستند، بسیار مفید می‌باشد. این کفی‌ها به دلایل زیر نقش مهمی در مدیریت و بهبود شرایط پاهای این بیماران دارند:
کاهش فشارهای موضعی
یکی از دلایل ایجاد زخم‌های دیابتی، فشارهای موضعی یا اصطکاک مداوم در نواحی مختلف به ویژه پا می‌باشد.کفی‌های طبی سفارشی با توزیع یکنواخت فشار در کف پا از نقاط پرخطر مانند پاشنه و انگشتان محافظت می‌کنند و از تشکیل زخم جدید یا بدتر شدن زخم‌های موجود جلوگیری می‌کنند.
کاهش احتمال عفونت و آسیب
بیماران دیابتی معمولاً حس ضعیفی در کف پای خود احساس می‌کنند. چنین مسئله‌ای می‌تواند باعث شود که بیمار آسیب‌ها و زخم‌های جزئی را حس نکند و در نتیجه ریسک ابتلا به این موارد افزایش پیدا کند. کفی‌های سفارشی با ایجاد یک لایه محافظتی و کاهش تماس‌های غیرضروری، خطر عفونت و آسیب را کاهش می‌دهند.
بهبود پایداری و تعادل
بیماری دیابت می‌تواند بر ساختار پا مانند انحناها و همچنین نحوه راه رفتن اثر بگذارد.کفی‌های طبی سفارشی با حمایت از ساختار پا، تعادل بیمار را بهبود می‌بخشند و از تغییرات غیرطبیعی در الگوی ایستادن و راه رفتن که ممکن است باعث آسیب شود جلوگیری می‌کنند.
بهبود گردش خون
طراحی مناسب کفی‌ها باعث کاهش فشارهای غیرضروری و بهبود جریان خون در نواحی مختلف پا می‌شود و در نتیجه، به ترمیم بهتر زخم‌های دیابتی کمک می‌کند.
پیشگیری از دفورمیتی‌های پا
در بیماران دیابتی بدفرمی‌هایی مثل پنجه چکشی، پای شارکو یا کج‌شدگی انگشتان ممکن است ایجاد شود.کفی‌های سفارشی به جلوگیری از تشدید این دفورمیتی‌ها کمک می‌کند و فشار را به‌طور متناسب در نقاط مختلف پا تقسیم می‌کند.
افزایش راحتی و کاهش درد
کفی‌های طبی سفارشی نه تنها از نظر درمانی، بلکه از نظر راحتی نیز برای بیمار مفید هستند. بیمارانی که دچار زخم یا درد هستند می‌توانند به کمک این کفی‌ها، فعالیت‌های روزمره خود را راحت‌تر انجام دهند.
جمع بندی
امروزه با گسترش زندگی شهرنشینی و افزایش غذاهای شیرین و فست فود بیماری دیابت شیوع بسیار بیشتری پیدا کرده است. این عارضه همراه با خود می‌تواند بیماری‌های بسیاری دیگری به همراه بیاورد. این که دیابت چه میزان برای یک فرد خطر دارد به عوامل مختلفی مانند نوع دیابت، میزان قند خون، سن، سایر بیماری‌های زمینه‌ای و… مرتبط است.
یکی از شایع‌ترین عارضه‌های بیماری دیابت، زخم پای دیابتی است؛ این زخم باعث بی‌حس شدن اعصاب در ناحیه پا شده و می‌تواند منجر به قطع عضو نیز بشود. برای این منظور بیماران دیابتی ضمن پیش گرفتن یک سبک زندگی سالم، باید به طور منظم چکاپ انجام دهند و ویزیت دوره‌ای توسط پزشک متخصص داشته باشند.
کفی‌های طبی سفارشی که در اصطلاحات ارتوپدی فنی به آنها اورتز نیز می‌گویند، یک ابزار کمکی مفید برای مدیریت مشکلات پای دیابتی هستند. این کفی‌ها با کاهش فشار، بهبود تعادل، افزایش راحتی و پیشگیری از آسیب‌های بیشتر، کیفیت زندگی بیماران دیابتی را به طور چشمگیری بهبود می‌بخشند. استفاده از این کفی‌ها همراه با مراقبت مناسب از پا، معاینات منظم و کنترل قند خون می‌تواند به جلوگیری از عوارض جدی بیمار دیابت کمک کند.
در صورتی که تمایل دارید در مورد کفی طبی سفارشی و قیمت آن بیشتر بدانید، پیشنهاد می‌کنیم مطلب زیر را مطالعه نمایید:
