سندروم تونل کوبیتال هنگامی اتفاق می‌افتد که عصب اولنار، زمانی‌که از میان تونل کوبیتال (تونلی از عضله، رباط و استخوان) در داخل آرنج عبور می‌کند، آسیب ببیند و ملتهب و متورم شود. سندرم تونل کوبیتال باعث دردی می‌شود که بسیار شبیه دردی‌ست که هنگام ضربه خوردن به آرنج احساس می‌کنید.
در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا با سندروم تونل کوبیتال و علائم و نشانه‌های آن بیشتر آشنا شویم. با شناخت بیماری و علائم آن و همچنین قدم برداشتن در مسیر درمان، کیفیت زندگی افراد نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
اعصاب دست
اعصاب، مجموعه‌‌ای رشته مانند هستند که پیام‌هایی را بین مغز و بدن از طریق تغییرات الکتریکی و شیمیایی در سلول‌ها ارسال و دریافت می‌کنند. سه عصب اصلی بازو شامل اعصاب زیر است:
- عصب میانی
- عصب اولنار
- عصب رادیال
عصب اولنار
عصب اولنار عصبی نسبتا بلند است که از گردن تا انگشتان دست کشیده شده است. با کمک عصب اولنار است که می‌توانیم برخی از عضلات بزرگتر ساعد را کنترل کنیم (به‌خصوص عضلاتی که کمک می‌کنند تا اشیا را بگیریم)، انگشت کوچک و نیمی از انگشت حلقه را احساس کنیم و حرکات ظریفی مانند تایپ کردن با کیبورد و نواختن یک آلت موسیقی را انجام دهیم.
هنگامی که با برخورد آرنج به جسمی سخت، دردی تیز، کوتاه و همانند برق‌گرفتگی در دست احساس می‌شود، در واقع همان عصب اولنار است که فشرده شده است.
تونل کوبیتال
تونل کوبیتال یک گذرگاه باریک در داخل آرنج است که از استخوان، ماهیچه و رباط‌ها تشکیل شده و عصب اولنار از مرکز آن عبور می‌کند. سقف تونل کوبیتال با بافت نرمی به نام فاسیا پوشیده شده است.
فضای داخلی تونل بسیار باریک است و تنها بافتی نازک از عصب داخلی آن محافظت می‌کند. آن نقطه، جایی است که عصب اولنار آسیب پذیرتر است. عصب اولنار از زیر ماهیچه‌های داخل ساعد تا داخل دست (انگشت حلقه و انگشت کوچک) ادامه می‌یابد. هنگامی که این عصب وارد دست می شود، از تونل دیگری به نام کانال گویان عبور می‌کند.
سندروم تونل کوبیتال
سندروم تونل کوبیتال زمانی اتفاق می‌افتد که فرد مکررا آرنج خود را خم کند، زیاد به آرنج خود تکیه دهد یا ناحیه موردنظر آسیب ببیند. بالطبع عصب اولنار در قسمت داخلی آرنج تحریک شده یا تحت‌فشار قرار می‌گیرد (فشرده می‌شود). همچنین ممکن است عصب، بالاتر در بازو یا مچ دست نیز تحت‌تاثیر قرار گیرد.
علائم و نشانه‌های سندروم تونل کوبیتال
علائم سندروم تونل کوبیتال معمولاً به تدریج شروع می شود. موارد زیر از شایع‌ترین علائم سندروم تونل کوبیتال هستند با این حال هر فردی ممکن است علائم متفاوتی را تجربه کند. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احساس بی‌حسی و سوزن سوزن شدن در دست (انگشت حلقه و انگشت کوچک، به‌ویژه زمانی که آرنج خم شده است)
- احساس درد در دست‌ها
- بروز ضعف در دست‌ها و بازو
- احساس درد در قسمت داخلی آرنج
- کاهش قدرت گرفتن اشیا
درد داخلی آرنج، بروز بی‌حسی و گزگز در دست شایع‌ترین علائم هستند.
کاهش حس و کنترل انجام حرکات ظریف در دست، موجب می‌شود که فرد نتواند اجسام را نگه داشته و آن‌ها را رها کند یا هنگام دست زدن به اشیا کوچک مشکل داشته باشد. این اتفاق اغلب زمانی می‌افتد که آرنج برای مدت طولانی خم شده باشد. خم ماندن آرنج به‌دلایل متفاوتی اتفاق می‌افتد:
- رانندگی طولانی‌مدت
- نگه‌داشتن تلفن همراه
- بد خوابیدن هنگام شب
علائم معمولا شب‌ها بیشتر تشدید می‌شوند.
چه کسانی دچار سندرم تونل کوبیتال می‌شوند؟
مانند سایر اختلالات عصبی، برخی بیماران مبتلا به دیابت بیشتر در معرض خطر افزایش علائم عصب اولنار هستند. همچنین سندروم تونل کوبیتال در بیمارانی که آرنجشان را طولانی‌مدت خم نگه می‌دارند (مانند نگه داشتن تلفن) شایع‌تر است.
تفاوت سندرم تونل کوبیتال و سندرم تونل کارپال
تونل کوبیتال مسئول عصب‌رسانی به انگشت کوچک و انگشت حلقه است. اما تونل کارپال بر سه انگشت شست، اشاره و انگشت میانی تأثیر می‌گذارد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم بیش از شش هفته طول بکشد یا اگر بسیار شدید باشد، باید به پزشک مراجعه کرد. در صورت عدم درمان به‌موقع سندروم کوبیتال می‌تواند منجر به ضعف، آتروفی عضلانی و در مواردی آسیب دائمی عصب در دست شود.
در صورت درمان به‌موقع، علائم بهبود یافته یا کاملا از بین می‌روند.
علائم سندروم تونل کوبیتال ممکن است شبیه به سایر شرایط یا مشکلات پزشکی، از جمله اپی‌کندیلیت داخلی (سندروم آرنج گلف بازان) باشد. همیشه برای تشخیص صحیح این سندروم، باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.
در نتیجه
با مراجعه به پزشک متخصص، می‌توان از بدتر شدن علائم جلوگیری کرد. برنامه‌های درمانی فردی که برای هر بیمار توصیه می‌شود باید دقیقا انجام گیرد تا بیماران کم‌کم قدرت از دست رفته خود را بازیابند.
اولین نکته برای افراد مبتلا به سندروم تونل کوبیتال توجه به علائم و نشانه‌های آن و حذف یا کاهش عامل تشدیدکننده و محرک است. معمولا انجام کارهای تکراری یا کارهایی که به آرنج بیمار فشار وارد می‌کنند، باید محدود شوند.
