معروف‌ترین و بزرگترین تاندون بدن، آشیل است که دو ماهیچه اصلی ساق پا را به استخوان پاشنه پا متصل می‌کند. هنگامی که این تاندون بر اثر آسیب یا استفاده بیشازحد، تحریک و متورم شود، به‌اصطلاح دچار تاندونیت شده و اگر به آن بی‌توجهی شود، ممکن است کاملا پاره شود. بهترین درمان آسیب تاندون آشیل تمرکز بر پیشگیری است. بدیهی است که گزینه اول، اجتناب از صدمات است؛ اما حتی در صورت ایجاد مشکل با تاندون آشیل نیز یکی از مهم‌ترین جنبه‌های درمان، جلوگیری از پیشرفت و عود مجدد آسیب است. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا در مورد راه‌های درمان تاندونیت آشیل به روش‌های جراحی و غیرجراحی، بیشتر بدانیم.
درمان‌های غیرجراحی و اولیه تاندونیت آشیل
در بیشتر موارد تاندونیت آشیل گزینه‌های درمانی غیرجراحی تسکین درد کافی را فراهم می‌کنند، اگرچه ممکن است چند ماه طول بکشد تا علائم کاملاً فروکش کنند. با درمان‌های اولیه درد ممکن است بیش از 3 ماه نیز طول بکشد.
اصول اصلی درمان غیرجراحی شامل استفاده از داروهای ضدالتهابی، اصلاح فعالیت، اصلاح پوشیدن کفش و تمرینات فیزیوتراپی است.
درمان تاندونیت آشیل اغلب به فاکتورهای اساسی زیر بستگی دارد:
- سن
- سطح فعالیت
- شدت آسیب
- ترجیح بیمار
عموما آسیب‌های جزئی تا متوسط تاندون آشیل خود به خود بهبود می‌یابند.
مسیر غیرجراحی شامل انجام فیزیوتراپی‌های مکرر، انجام حرکات کششی و تمرینات طولانی‌مدت است.
استراحت
اولین قدم در کاهش درد، کاهش یا حتی توقف فعالیت‌هایی است که درد را بدتر می‌کنند. تا جایی که می‌توانید به پای آسیب‌دیده استراحت دهید، حتی با استفاده از عصا سعی شود تا فشار از روی پا برداشته شود.
استفاده از یخ
قرار دادن یخ در ناحیه ملتهب می‌تواند التهاب را کاهش داده و درد ناشی از آن را تسکین دهد.
سرمادرمانی در مواردی که هدفشان کنترل التهاب است، به‌ویژه در درمان التهاب حاد تاندونیت آشیل بسیار مفید است.
در طی روز چند بار و هربار به مدت 20 دقیقه از پک‌های یخ روی تاندون استفاده شود.
فشرده‌سازی
از یک باند الاستیکی در اطراف ساق و مچ پا استفاده کنید تا ورم ناشی از تاندونیت کاهش یابد.
بالاتر قرار دادن پا
هنگامی که در حالت نشسته یا درازکش قرار گرفته‌اید، پا را روی یک بالش و کمی بالاتر از سطح بدن قرار دهید.
اگر می‌خواهید در مورد دلایل بروز این بیماری اطلاعات بیشتری کسب کنید روی لینک زیر کلیک کنید:
دارودرمانی
استفاده از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد، تورم و التهاب کمک کنند. داروهای ضدالتهاب می‌توانند یکی از راه‌های درمانی تاندونیت آشیل باشند که بسیار نیز مفید هستند.
*حتما این داروها را با غذا مصرف کنید.
اگر داروهای مسکن بدون نسخه کافی نبودند، پزشک داروهای قوی‌تری را برای کاهش التهاب و تسکین درد تجویز خواهد کرد.
نوع جدیدتری از داروهای ضد التهابی که به صورت موضعی و به صورت ژل استفاده می‌شوند نیز، اغلب برای درمان تاندونیت آشیل مفید هستند.
تمرینات کششی و تقویتی
طبق نظر پزشک متخصص و تحت‌نظر فیزیوتراپ، تمرینات ورزشی باید آغاز گردد.
این تمرینات ویژه برای تقویت عضلات ساق پا طراحی می‌شوند.
اطمینان از انعطاف‌پذیری کافی عضلات ساق پا یکی از اولویت‌های درمان است.
اگر می خواهید با توصیه‌های پزشکان در مورد اقدامات لازم بعد از درمان این بیماری بیشتر آشنا شوید روی لینک زیر کلیک کنید:
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی شامل تمرینات کششی و تقویتی خاص است که احتمالاً مفیدترین درمان برای کسانی‌ست که مشکلات تاندون آشیل دارند.
چه در حین یک ورزش پرجنب و جوش و چه در حال انجام یک پیاده‌روی ساده باشید، ممکن است دچار آسیب تاندون آشیل شوید. مهم نیست که چگونه صدمه دیده‌اید، فیزیوتراپی احتمالا نقشی کلیدی در برنامه درمانی ایفا خواهد کرد.
فیزیوتراپی نقش مهمی در توانبخشی دارد، چه به عنوان یک روش درمانی و چه به عنوان بخشی از روند بهبودی پس از جراحی، می‌تواند کمک کند تا قدرت و عملکرد پاها مجددا برگردد. انجام مداوم فیزیوتراپی کمک می‌کند تا نحوه حرکت مفصل آسیب‌دیده را بهبود بخشد و درد را کاهش دهد. همچنین می‌تواند به جلوگیری از آسیب دائمی و مشکلاتی که در آینده ممکن است به‌وجود آید، کمک کند.
پس از انجام درمان‌های مرتبط با تاندونیت آشیل، انجام مداوم فیزیوتراپی برای تقویت عضلات پا و تاندون آشیل بسیار موثر خواهد بود.
معمولا بیشتر افراد در عرض چهار تا شش ماه می‌توانند به سطح فعالیت قبلی خود باز گردند. ادامه دادن تمرینات قدرتی بسیار مهم است؛ زیرا برخی از مشکلات ممکن است تا یک سال نیز ادامه داشته باشند.
گونه‌ای از توانبخشی که به عنوان توانبخشی عملکردی شناخته می‌شود نیز بر هماهنگی اعضای بدن و نحوه حرکت بیمار تمرکز دارد. هدف این است که فرد را به بالاترین سطح عملکرد خود، به عنوان یک ورزشکار یا در زندگی روزمره بازگرداند.
انجام سیستمی از تمرینات که به تقویت عضلات ساق پا برای کاهش فشار از روی تاندون کمک می‌کنند، اساس فیزیوتراپی این ناحیه از پا است.
فیزیوتراپیست ممکن است برخی از گزینه‌های درمانی زیر را پیشنهاد دهد:
- تمرینات درمانگران اغلب تمرینات کششی و تقویتی خاصی را برای بهبود و تقویت تاندون آشیل و ساختارهای حمایت کننده آن تجویز می‌کنند.
- انجام نوع خاصی از تمرینات پا که شامل “کاهش آهسته وزنه پس از بالا بردن آن” است، این تمرین خاص به‌ویژه برای مشکلات تاندون آشیل مفید است.
استفاده از ارتزها
قرار دادن درج کفش یا گوه‌هایی که کمی پاشنه را بالا بکشد، می‌تواند فشار روی تاندون را کاهش دهد. با انجام این کار، مقدار نیروی وارد شده به تاندون آشیل به میزان قابل توجهی به حداقل می‌رسد.
التهاب تاندون آشیل درجا اغلب با استفاده از کفش‌های خاص و دستگاه‌های ارتوتیک تسکین می‌یابد. به عنوان مثال، کفش‌هایی که نرم‌تر هستند یا در پشت پاشنه باز هستند، می‌توانند تحریک تاندون را کاهش دهند.
آتل شبانه
استفاده از آتل در شب می‌تواند تسکین قابل توجهی را برای درد صبحگاهی هنگامی که برای اولین بار از رختخواب خارج می‌شوید، فراهم کند. این بریس‌های متحرک با نگه داشتن پا در جای خود و انگشتان پا به سمت بالا (شبیه به حالت کشش ساق پا) در هنگام خواب به حفظ انعطاف‌پذیری ساق پا و کاهش کشش تاندون آشیل در پاشنه پا کمک می‌کنند.
برای اشنایی بیشتر با بیماری تاندونیت آشیل و علائمی که بروز می دهد روی لینک زیر کلیک کنید:
جراحی تاندون آشیل
اگر تاندون آشیل کاملا پاره شده باشد و اقدامات اولیه جواب ندهد، گزینه جراحی در نظر گرفته می‌شود. درصورت بروز تاندونیت، اکثر افراد می‌توانند با درمان‌های غیرجراحی تسکین پیدا کنند.
نوع جراحی به محل، میزان آسیب وارده به تاندون و سایر عوامل مانند شدت تاندونیت بستگی دارد. هرچه بیمار جوان‌تر و فعال‌تر باشد، بهبود ناشی از جراحی، زودتر حاصل می‌شود.
گزینه های جراحی عبارتند از: برداشتن قسمت آسیب دیده تاندون (دبریدمان)، طولانی‌تر کردن تاندون یا جابجایی اتصال تاندون.
در حالی که جراحی می‌تواند موثر باشد، واقعیت این است که اکثریت قریب به اتفاق افراد مبتلا به آسیب تاندون آشیل می‌توانند با درمان‌های غیرتهاجمی تسکین پیدا کنند. جراحی معمولاً فقط برای افرادی در نظر گرفته می‌شود که درمان‌های فوق را برای حداقل 6 ماه، یا حتی بیشتر امتحان کرده و ناموفق بوده‌اند.
نحوه جراحی تاندون آشیل
بیمار باید ظرف 4 هفته پس از پارگی و تشخیص نهایی، جراحی را انجام دهد. جراح برشی کوچک در پشت مچ پا ایجاد می‌کند و آشیل را دوباره به هم می‌دوزد. بین 80 تا 90 درصد عمل‌های پارگی تاندون آشیل، موفقیت‌آمیز است.
عوارض عمل جراحی تاندون آشیل
عوارض نسبتا نادر بوده و شامل آسیب عصبی است. برخی از افراد همچنان پس از جراحی درد را تجربه می‌کنند. عارضه دیگری که ممکن است رخ دهد عفونت زخم است. درمان عفونت به دلیل محل قرارگیری تاندون آشیل می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
روش‌های کم‌تهاجمی نسبت به روش‌های باز، میزان عفونت را کاهش می‌دهند.
انتخاب روش‌های تهاجمی یا غیرتهاجمی در تاندونیت آشیل
سخن آخر این است که طبق تجربه، تاندونیت آشیل از میان راه‌های درمان تاندونیت آشیل به روش‌های غیرتهاجمی بسیار خوب پاسخ می‌دهد. البته که این بهبود، مستلزم صبوری بیشتری است.
باید توجه داشت که فیزیوتراپی بخش مهمی از بهبودی است. بسیاری از بیماران برای رسیدن به حداکثر بهبودی به 12 ماه توانبخشی نیاز دارند.
بهبودی آسیب تاندونیت آشیل
عاملی که بر بهبودی این بیماری تأثیر می‌گذارد این است که چه میزان از تاندون آسیب دیده است. افرادی که آسیب تاندون بالایی دارند به دوره بهبودی طولانی‌تری نیز نیازمند هستند.
هنگام گذر از مدت زمان بهبودی که البته به‌معنای عدم فعالیت بیمار نیست، بهتر است که در اولین قدم در مورد شدت و سطح فعالیت‌هایی که می‌توانید انجام دهید با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
نکته قابل توجه این است که نباید برای بازگشت به سطح فعالیت بدنی قبلی عجله کرد؛ به‌خصوص این موضوع در مورد ورزشکاران صادق است.
زمانی می‌توان به زندگی سابق بازگشت که:
- بتوان به‌راحتی و آزادانه پای آسیب‌دیده را حرکت داد.
- قوت پای آسیب‌دیده، به‌اندازه پای سالم باشد.
- هنگام راه‌رفتن، دویدن، پریدن و.. هیچ دردی در پا احساس نشود.
اگر قبل از بهبود کامل آسیب تاندون آشیل، به آن فشار بیشازحد بیاورید، ممکن است دوباره آسیب ببیند و به مشکلی طولانی‌مدت و مزمن تبدیل شود.
همچنین فعالیت‌هایی مانند شنا یا دوچرخه‌سواری نیز فشار کمتری به تاندون وارد می‌کنند.
زمان بهبودی آسیب تاندون آشیل
انتظارات در مورد زمان بهبودی، بر اساس آسیب خاص یا ترکیبی از آسیب‌هایی که باعث درد می‌شوند، متفاوت است. براساس نتایج سونوگرافی و MRI بیمار، مهم‌ترین مولفه‌های یک ریکاوری مناسب استراحت دادن به آشیل و اصلاح رژیم ورزشی برای تطبیق با درد و مشکلات ناشی از استفاده بیش از حد است.
باید به این نکته توجه داشت که بهبودی ممکن است ماه‌ها طول بکشد. درواقع مدت زمان بهبودی، بستگی به میزان جدی بودن آسیب دارد. تاندونیت آشیل در شرایط مختلف با سرعت‌های متفاوتی بهبود می‌یابند.
در برخی موارد تاندونیت آشیل می‌تواند به طرز ناامیدکننده‌ای دیر بهبود یابد. ممکن است زمان ببرد تا علائم به‌طور کامل ناپدید شوند. حتما دستورالعمل‌های پزشک خود را کاملا دنبال کنید تا دوباره به تاندون آسیب نرسانده و علائم را بدتر نکنید.
پیشگیری از آسیب بیشتر تاندون آشیل
- کشش و تقویت عضلات ساق پاها: حتما قبل از ورزش حرکات کششی را کاملا انجام دهید. کشش را تا جایی انجام دهید که دردی در ساق پا احساس نکنید. تمرینات تقویت‌کننده ساق پا می‌تواند به عضلات و تاندون‌ها کمک کند تا نیروی بیشتری جذب کرده و از آسیب جلوگیری کنند و از توصیه‌های لازم بعد از درمان تاندونیت آشیل است که توسط پزشک به شما توصیه می‌شود.
- انتخاب سطوح مناسب برای ورزش: از دویدن روی سطوح سخت یا لغزنده خودداری کنید. برای انجام تمرین در هوای سرد، لباس مناسب پوشیده و کفش‌های ورزشی مناسب با کفی طبی بپوشید.
- شدت تمرین: گزینه‌ای بسیار مهم است که باید شدت و سختی تمرین را به‌آرامی افزایش داد. آسیب تاندون آشیل، معمولاً پس از افزایش ناگهانی شدت تمرین رخ می‌دهد. فاصله، مدت و دفعات تمرین خود را حداکثر تا 10 درصد در هفته افزایش دهید.
- پوشیدن کفش مناسب: انتخاب کفش‌هایی ساق‌دار که پا و مچ را بهتر ساپورت می‌کنند، مناسب‌ترین انتخاب برای افراد آسیب‌دیده هستند. هرچه ساپورت قوس کف پا بیشتر باشد، فشار کمتری بر روی پاشنه و عضلات مربوطه وارد می‌شود.
- توقف ورزش در صورت احساس درد یا سفتی در پشت ساق یا پاشنه پا
- تغییر تمرین ورزشی: توصیه می‌شود که ورزش‌های پرتحرک مانند دویدن را با ورزش‌های سبک‌تر مانند پیاده‌روی جایگزین کنید تا علاوه بر حفط میزان فعالیت، از آسیب مجدد نیز جلوگیری شود.
توصیه‌های نهایی پس از درمان تاندونیت آشیل
از آنجایی که عدم انعطاف‌پذیری یکی از دلایل اصلی آسیب است، کشش مناسب ساق پا اساسی‌ترین راه برای جلوگیری از کشیدگی یا پارگی تاندون آشیل است. مانند بسیاری از آسیب‌‌ها، حفظ وزن مناسب و انجام مکرر فیزیوتراپی تا حدامکان در طول فرآیند بهبودی و توانبخشی مهم است. تا زمانی که متخصص توانبخشی، مربی یا پزشک توصیه کند که بهبودی کافی صورت گرفته است، باید از فعالیت‌هایی که تاندونیت آشیل را تشدید می‌کنند به هر قیمتی اجتناب کرد.
اگر علائم التهاب تاندون آشیل، مانند درد شدید را تجربه کردید، سریعا کاری را که انجام می‌دهید متوقف کرده و به پزشک متخصص مراجعه کنید و توصیه‌های لازم بعد از درمان تاندونیت آشیل را جدی بگیرید.
